Çağımızın otomobilleri

Yıl 1912: T tipi Ford’un seri imalatı için Ford montajının ilk zinciri meydana geliyor. Bu andan itibaren gerçekten endüstriyel bir devrimle tüm dünya tekniğine yeni ufuklar açacak yeni bir çağ, otomobil çağının başlamaktadır. “Her renk güzeldir, yeter ki siyahlı olsun!” Bu söz, Henry Ford’un kendisine seri olarak imal edilecek ilk otomobilin ne renk olması gerektiğini soran teknisyenlerine verdiği cevaptı. Böylelikle 1908 yılında Detroit’te tavanından tekerleklerine dek siyah olan küçük “T” tipi Ford doğdu. Siyah ise, çağdaş otomobilin…

Yediğimiz kökler

Soğuktan, rüzgârdan, fırtınadan korunmanın en iyi çaresi toprağın içindeki kovuklara sığınmaktır. Kışı geçirmek üzere toprağın içine kovuklar açıp yerleşen ve kış uykusuna dalan birçok hayvan gibi bitkiler de toprakta en üstün sığınağı bulurlar. Bunun için ya bütünüyle ya da bazı bölümleriyle toprağa gömülüp kalırlar. Bitkilerin toprak altında rizom, soğan ve yumru sap adı verilen türlü biçimler aldığını biliyoruz. Bunlar gerçek anlamda kök görevini yapan saplardır. Bazı iki yıllık bitkilerin toprak üstünde kalan bölümleri (yaprak sapları ve yaprakları) kışın kuruyup dökülürler…

Çokbacaklılar

İlkbaharda bahçemizin bir köşesindeki taşlardan birini kaldırıp bakacak olursak yerde midemizi bulandıracak cinsten bir sürü hayvancık görürüz. Bunların kimi kaçmaya, kimi de yusyuvarlak bükülüp kendini savunmaya çalışır. Bunlar çokbacaklılar adı verilen küçük bir sınıfın üyeleridir. Çokbacaklılara bilim dilinde “Myriapoda” adı verilir (myria = onbin, pous = ayak). Bu sözcük “Onbinayaklı” anlamına gelmekle birlikte bu hayvancıkların onbin ayağa sahip olduklarını düşünmek gerçeğe aykırı düşer. Genellikle bu hayvanlarda ayak sayısı otuz veya kırkı geçmez. Ama içlerinde dörtyüze yakın ayağı olanlar da vardır…

Yeraltı suları

Yeryüzündeki karalara yağan yağmur sularının üçte biri toprakların üzerinden akar ve sonunda denizlere dökülür. Bu suların üçte biri buharlaşıp gökyüzüne yükselir. Geriye kalan üçte biri de topraklar tarafından emilir. Acaba yeraltına süzülen bu milyonlarca ton su ne olur? Toprakların derinliklerine sızan bu sular kısa veya uzun bir yolculuktan sonra yeryüzüne değişik biçimlerde çıkarlar. Bu ilginç olay, şimdiye kadar olduğu gibi, daha yüzyıllarca sürüp gidecektir. 🧭 SUYUN TOPRAK TARAFINDAN EMİLMESİ Dünyadaki karalara yağan yağmurlar toprak tarafından iki şekilde emilir: Gözenekli ve…

Romanya

Romanya adının bağımsız bir devlet olarak duyulması çok yakın bir tarihe, 1881 yılına rastlar. Ülke, bu tarihe çok yakın yıllara kadar Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı prensler tarafından yönetilen eyaletler durumundaydı. İmparatorluğa karşı bağımsızlık mücadelelerinin hızlandığı bir dönemde Türkiye ile Rusya arasında başlayan savaş (1877) üzerine Romanya’daki prensler de Rusya’nın yanında yer aldılar. Savaş, Rusya’dan yana sonuçlanınca Eflak ve Buğdan prensleri aralarında anlaşarak Romanya adını verdikleri bir krallık kurdular. Bu adla kökenlerinin Roma İmparatorluğu’na dayandığını da belirtmiş…

Mikroskop

İnsanlığın yetiştirdiği en büyük fizik dehalarından biri olan Galileo Galilei bilgin bir dostuna yazdığı mektupta şöyle diyordu: 📜 Bellosguardo, 23 Eylül 1624 «Çok küçük nesneleri görebilmemize imkân veren ve benim olduğu kadar sizin de çok işinize yarayacağını tahmin ettiğim bir âleti bu mektubumla size anlatmama müsaadenizi rica ederim. Bu âleti daha mükemmel bir duruma getirmek istediğim için size yazmakta gecikmiş bulunuyorum. Gerçekten de mercekleri ayarlamak çok güç oldu. Gözlemlenecek nesne istenildiği zaman döndürülebilecek bir tekerleğin üzerine yapıştırılacaktır. Çünkü mercek bu…

Tıbbi tahliller

Akyuvarların artışı neyi açıklar? Akyuvarların normalden fazla olması vücutta mikrobik bir hastalığın varlığını ortaya koyar (zatürree, apandisit gibi). Birçok genel ya da lokal enfeksiyon da akyuvarların sayısını artırır. Bu sayı, arasıra 15.000 veya daha çok olabilir. Eğer kanda genç akyuvarlar artmış ve bu artış normalin 100 katını bulmuş olursa bu durumda “kan kanseri” denilen lösemiden korkulabilir. Lenfositlerin %60–80 oranında yükselmesi boğmaca hastalığının varlığına işarettir. Polinükleer lökositlerden eosinofillerin artması, parotis bezi iltihabı ya da alerjik hastalıklarda görülür (egzama, astım…

Hindistan

Günümüz dünyasında ikiyüze yaklaşan irili ufaklı devlet vardır. Bunlardan beşini teşkil eden Rusya, Çin, Birleşik Devletler, Brezilya ve konumuz olan Hindistan yeryüzünde insanların yaşadığı bölgelerin üçte birinden fazlasını kaplarlar. Hindistan’ın (daha doğrusu 21 devletten meydana gelen Hindistan Birliği’nin) bu dev ailede, 3 milyon km²’lik yüzölçümüyle hatırı sayılır bir yeri vardır. Diğer taraftan 550 milyonluk nüfusu ise bizimkinin hemen hemen on dört katına ulaşan akıl almaz bir sayıdır. 🗺️ ÜÇ BÜYÜK BÖLÜM Bu uçsuz bucaksız memleketin fiziki haritasına…

Güneş

Evrendeki sayısız galaksilerden biri de Samanyolu’dur. Milyarlarca yıldızı içine alan Samanyolu’nun merkezinden 30.000 ışık yılı kadar uzakta, hemen hemen kenarına yakın bir yerde bize ışık ve ısı gönderen bir yıldız bulunmaktadır. Etrafında çeşitli uzaklıklarda dönüp duran dokuz gezegeniyle birlikte ufacık bir sistem meydana getiren bu yıldız Güneş’tir. Samanyolu içinde bu sistem mikroskobik sayılabilecek büyüklüktedir. Ama bu sistemin anası olan Güneş’i Dünya ile karşılaştıracak olursak onun dev boyutlara ve korkunç bir ısı enerjisine sahip olduğunu görürüz…

Macaristan

Orta Avrupa ile Balkanlar arasında yemyeşil bir ovaya yayılan Macaristan, biz Türklerin son dört yüzyıllık tarihinde yakından tanıdığı sevimli bir ülkedir. Kuzeyde Çekoslovakya ve Rus S.S.C., doğuda Romanya, güneyde Yugoslavya, batıda Avusturya ile çevrilidir. Germen ve Slav kültürleriyle yoğrulmuş, ateşli ve dinamik insanların ülkesidir. Bugünkü modern Macaristan, Birinci Dünya Savaşı sonunda Avusturya–Macaristan İmparatorluğu’nun parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra komünist yönetimi kabul eden Macaristan, resmi adıyla “Magyar Népköztársaság” (Macar Halk Cumhuriyeti), doğu blokunda yer…