Futbolda Ofsayt Kuralı: Pozisyon, İhlal ve İstisnalar (IFAB Kuralları)
Futbolda ofsayt kuralı, hücum oyuncularının haksız avantaj sağlamasını engellemeyi amaçlar. Kural, temel olarak “ofsayt pozisyonunda olmak” ile “ofsayt ihlali yapmak” arasındaki farka dayanır.
1. Ofsayt Pozisyonu (Offside Position)
- Ofsayt pozisyonunda olmak tek başına ihlal değildir. Cezalandırılmak için oyuncunun oyuna aktif müdahale etmesi gerekir.
- Bir oyuncu ofsayt pozisyonundadır eğer:
- Baş, gövde veya ayaklarının herhangi bir kısmı rakip yarı sahasındaysa (orta çizgi hariç).
- Baş, gövde veya ayaklarının herhangi bir kısmı hem toptan hem de sondan ikinci rakipten rakip kale çizgisine daha yakınsa.
- Kollar ve eller dikkate alınmaz. Kaleciler dahil tüm oyuncular için kolun üst sınırı koltuk altı hizasından başlar.
2. Ofsayt İhlali (Offside Offence)
Bir oyuncu ofsayt pozisyonunda olduğu anda takım arkadaşı topa dokunur veya oynarsa, şu durumlarda ofsayt ihlali yapmış sayılır ve cezalandırılır:
- Oyuna müdahale ederse: Topa dokunmak veya pası almak.
- Rakibe müdahale ederse: Rakibin görüşünü engellemek, top için mücadele etmek, rakibi yanıltmak.
- Avantaj sağlarsa: Kaleciden, direkten veya rakip oyuncunun kontrolsüz/istemsiz seken topundan dönen topu alarak avantaj elde etmek.
3. Ofsaytın Olmadığı Durumlar (İstisnalar)
Oyuncunun ofsayt pozisyonunda bulunmasına rağmen ihlal sayılmadığı veya kuralın uygulanmadığı durumlar şunlardır:
- Kendi yarı sahasında olmak: Oyuncunun tamamı kendi yarı sahasında ise.
- Taç atışı, köşe vuruşu, kale vuruşu sırasında doğrudan top almak.
- Rakipten gelen top: Rakip oyuncu topu bilerek ve kontrollü oynarsa (kasıtlı pas, müdahale), bu durumda ofsayt uygulanmaz.
- Aynı hizada olmak: Hücum oyuncusu sondan ikinci rakiple aynı hizada ise ofsayt değildir.
🔍 UEFA’nın Yorumları ve Modern Kural Anlayışı
UEFA, IFAB kurallarını uygular ancak modern oyunu desteklemek için bazı yorumlara vurgu yapar:
- “Aktif ofsayt” kavramı vurgulanır: Oyuncu yalnızca oyuna müdahale ettiğinde veya rakibi etkilediğinde cezalandırılır. Pasif durumdaki oyuncular cezalandırılmaz.
- 2003’te yapılan değişiklikle, “sadece pozisyonda olmak” artık ihlal değildir; oyuncunun oyuna etkisi aranır. Bu yorum, modern futbolda hücum özgürlüğünü artırmak için getirilmiştir.
📌 Özet Bilgiler
- Kaynak: FIFA ve UEFA, IFAB (International Football Association Board) tarafından belirlenen **Laws of the Game** kurallarını uygular.
- Cezalandırma: Ofsayt yalnızca **aktif müdahale** olduğunda geçerlidir.
- İstisnalar: Taç, köşe, kale vuruşu ve rakipten gelen top ile kendi yarı sahasında olmak veya aynı hizada bulunmak ofsayt sayılmaz.