Kepler

Johannes Kepler kimdir, gezegenlerin hareketlerine dair üç temel kanunu nasıl keşfetti? Kopernik'in Güneş Merkezli Sistemi teorisini destekleyen Kepler'in kanunları (eliptik yörüngeler, Güneş'e yakınlık-hız ilişkisi, dönme sürelerinin karesi-uzaklığın küpü orantısı) ve astronomi bilimindeki önemi. 1630 yılı 15 Kasım akşamı Güney Almanya'nın Regensburg şehrinde çelimsiz, hastalıklı bir adam son nefesini verdi, ölümü hiç kimsenin dikkatini çekmemiş olan bu insan, tarihin en büyük astronomlarından biriydi: Gezegenlerin hareketlerine ilgin üç temel kanunu keşfetmiş olan "JOHANNES KEPLER". Johannes Kepler…

Karbon

Elmasın yüzyıllarca sihirli güçlere sahip olduğu inancı, yanıcı bir madde olduğu keşfedilince nasıl değişti? Elmas ve grafitin temel yapı taşı olan arı karbonun çeşitleri (Antrasit, Taşkömür, Linyit, Turba) ve özellikleri nelerdir? Karbonun bitkiler, hayvanlar, kömür ve petrol arasındaki evrensel döngüsü nasıl gerçekleşir? Yüzyıllar boyunca ana yapı unsurunun ne olduğu bir türlü anlaşılamayan elmasın, garip ve fevkalâde özelliklere sahip bulunduğu sanılmıştır. Bazıları, hayal sınırını bir hayli aşarak onun sihirli ve şifa verici bir kuvvete sahip olduğunu bile düşünmüşlerdir. O çağlardaki genel…

Kavak ağacı

İnce, uzun boylu, yaşlılığında bile zarafetinden hiçbir şey kaybetmeyen kavak ağacının özellikleri nelerdir? Kavak türleri (Kara Kavak, Ak Kavak, Titrek Kavak) nasıl ayırt edilir? Ağacın yaprakları, çiçekleri ve meyveleri nasıldır? Kavak ağacı nasıl üretilir ve ömrü ne kadardır? İnce, uzun boylu, yaşlılığında bile zarafetinden hiçbir şey kaybetmeyen düzgün bir vücut yapısına sahip KAVAK AĞACI’m hepimiz tanırız. Gövdesi açık renkli, «cilt» i düz, dalları toprak düzeyinden epeyce yukarılarda göğe doğru yükselen bu güzel ağaç "sulak yerlerin" bitkisidir. Yaprakları en hafif…

Morina balığı

Ringa balığı, morina balığı ve sardalye gibi kemikli balıkların insanlar için besin ve iş alanı olarak büyük önemi nedir? Kemikli balıklara model olarak seçilen morina balığının (Gadus morrhua) anatomisi, özellikle basit dolaşım sistemi (tek kalpten geçen kan) ve yüzme kesesi (gaz kesesi) organının görevleri nelerdir? Ringa balığı, sar dalya ve morina balığı: işte insanların, minnet duygularını belirtmek için heykelini dikmek zorunda oldukları bir üçlü... Gerçekten her yıl milyarlarca yakalanan bu balıklar, insanlara hem önemli bir besin, hem de çok geniş…

18. yüzyılda bilim -2

18. yüzyıl neden yoğun ve derin araştırmalar yüzyılı olarak anılır? Bilim ve modanın iç içe olduğu bu çağda, "Kadınlar İçin Newton’culuk" gibi popüler bilim eserleri nasıl ortaya çıktı? Metre sisteminin kabulü ve Anders Celsius'un santigrat derecesini bulması gibi fizik alanındaki gelişmeler nelerdir? Buharlı gemi (Fitch) ve telgraf (Lesage) gibi 19. yüzyıl icatlarının temellerini atan bilim insanları kimlerdir? 1737 yılında büyük bir yazlık köşkün bahçesindeyiz. Çağın modasına uygun uzun etekli kenarları dantellerle süslü bir elbise giymiş genç bir kadın…

GUİNEA - LİBERYA - GHANA - NİGERİA

Afrika kıtası neden birçok bağımsız devlete ayrıldı? Bu kıtadaki Guinea, Liberya, Ghana ve Nigeria gibi Batı Afrika ülkelerinin temel coğrafi ve ekonomik özellikleri nelerdir? Ghana'nın Altın Kıyısı olarak anılması ve Nigeria'nın 55 milyonluk nüfusuyla en büyük ülke olması gibi can alıcı detaylar. ESKİDEN Coğrafya öğretmenleri derslerde Afrika kıtasından söz ederken yalnız dağların, nehirlerin isimlerini sıralayıp geçerlerdi. Bugün ise bu kıtadaki ülkeler, isimleri akılda kolayca tutulamıyacak kadar çoğalmıştır. Coğrafya öğretmeni artık öğrencilerine yalnız dağları ve nehirleri saymakla yetinememektedir. Afrika…

Sırrı Süreyya Önder (7 Temmuz 1962 – 3 Mayıs 2025)

Sırrı Süreyya Önder'in (1962–2025) siyasi, sanatsal ve aktivist mirası. TBMM Başkanvekilliği ve Anayasa Komisyonu'nda LGBTİ+ hakları savunuculuğu. Sırrı Süreyya Önder (7 Temmuz 1962 – 3 Mayıs 2025), modern Türkiye siyaset, aktivizm ve sanat sahnesinin en benzersiz ve etkili şahsiyetlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kendisi, alışılmadık bir biçimde siyasi eylemci, tanınmış sanatçı, köşe yazarı ve üst düzey yasama organı üyesi rollerini başarıyla sentezlemiş bir figürdür. Önder’in kariyeri, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki (TBMM) en yüksek pozisyonlardan birine, Meclis…

Fenikeliler

Lübnan dağları ve Akdeniz arasındaki dar topraklarda Mezopotamya'dan göç eden Fenikeliler, balıkçılığı bırakıp deniz ticaretine nasıl yöneldiler? Fenikelilerin geliştirdiği dayanıklı gemiler, ilk gerçek alfabe ve yıldızlara bakarak yön tayin etme kuralları. Eski çağın en büyük gemicileri olan Fenikelilerin aldatıcı yöntemleri ve kurduğu koloniler. Aşağı yukarı 3000 yıl önce, Lübnan dağları ile Akdeniz arasındaki dar toprak parçasında Mezopotamya’dan göç eden bir çiftçi kabilesi yerleşmişti. Yeni topraklar ve yeni servet kaynakları arıyorlardı. Ama gelip yerleştikleri topraklar onlara ekilecek verimli ovalar…

Mimar Sinan

Büyük Türk mimarı Mimar Sinan'ın, Kanunî Sultan Süleyman'ın isteği üzerine Şah Tahmasb'ın değerli mücevherlerini Süleymaniye Camii'nin minaresine yerleştirmesi ve bu minareye "Cevahir Minaresi" adının verilmesi hikayesi. Mimar Sinan'ın Kayseri'de doğuşu, devşirme olarak orduya katılışı ve Kanunî döneminde 40 yaşında Baş Mimar olması. Süleymaniye'yi "kalfalık eseri" ve Selimiye'yi "ustalık eseri" olarak adlandırması. «İran Şahı Tahmasb'ın elçisi, büyük Türk Padişahı Kanunî Sultan Süleyman'ın katına alındığında, çok heyecanlıydı. Getirdiği hediyelerin hoş karşılanacağını kesin…

Robert Peary

Kuzey Kutbu kâşifi Robert Peary, yıllar süren denemelerden sonra 6 Nisan 1909'da Kutup Noktası'na nasıl ulaştı? Son yolculuğunda Eskimo kabilelerinin yardımı, Roosevelt gemisi ve son ekibin dramatik Kutup yürüyüşü. Başarısından sonra Amiral rütbesi alan Peary'nin hayatı ve Kutup Keşif Kulübü'nün rolü. 1909 yılı Eylül ayının ılık bir sonbahar akşamı Amerika’daki «Peary Kuzey Kutbu Kulübü» üyeleri tek kelimelik bir mesaj aldılar. Mesajda okunan tek kelime şuydu: "Sun" (Güneş). Bu, "Kuzey Kutbu’na" vardığı zaman heyetin göndermesi…