Jeoloji ve jeolojik çağlar

🌎 JEOLOJİ VE JEOLOJİK ÇAĞLAR (1869)

 

Jeoloji, Dünya’nın katı bileşenlerini, yapısını, fiziksel özelliklerini, tarihini ve onu şekillendiren süreçleri inceleyen bilim dalıdır. Jeolojik çağlar ise Dünya’nın tarihini organize etmek ve bu süreçleri zaman ölçeğinde anlamlandırmak için kullanılır.

 

Jeolojinin Temel Konuları

 

  • Kayaçlar: Dünya’nın temelini oluşturan mineral topluluklarını (magmatik, tortul ve metamorfik) inceler.
  • Plaka Tektoniği: Kıta ve okyanus plakalarının hareketini, bunların deprem, volkanizma ve dağ oluşumu gibi olaylara etkilerini araştırır.
  • Yer Tarihi: Fosil kayıtları ve kayaç katmanları aracılığıyla Dünya’nın 4.6 milyar yıllık geçmişini yeniden yapılandırır.

 

Jeolojik Zaman Ölçeği

 

Jeolojik zaman ölçeği, Dünya’nın tarihini hiyerarşik birimlere (Eon, Çağ, Dönem, Devir) ayırarak organize eder. Bu ayrım, genellikle büyük biyolojik olaylar (türlerin kitlesel yok oluşları veya yeni türlerin ortaya çıkışı) ve önemli jeolojik değişimlerle belirlenir.

Ana Çağ (Eon) Zaman Aralığı (Yaklaşık) Önemli Gelişmeler
Prekambriyen(Kriptozoyik) 4.6 milyar yıl önce – 541 milyon yıl önce Dünya’nın oluşumu; ilk tek hücreli yaşamın ortaya çıkışı.
Fanerozoyik (Görünür Yaşam) 541 milyon yıl önce – Günümüz Görünür ve karmaşık yaşamın hızlı artışı.

 

Fanerozoyik Eon’un Üç Ana Dönemi

 

  1. Paleozoyik (Birincil Çağ): (541 – 252 milyon yıl önce)
    • Yaşam: Denizlerde omurgalıların (balıklar) ve karada ilk bitki ve böceklerin ortaya çıkışı. Sürüngenler gelişir.
  2. Mezozoyik (İkincil Çağ): (252 – 66 milyon yıl önce)
    • Yaşam: Dinozorların hüküm sürdüğü dönemdir. İlk kuşlar ve çiçekli bitkiler ortaya çıkar. Dönem, büyük bir kitlesel yok oluşla (K-T olayı) sona erer.
  3. Senozoyik (Üçüncül Çağ): (66 milyon yıl önce – Günümüz)
    • Yaşam: Dinozorların yok oluşu sonrası Memelilerin egemen olduğu dönemdir. İnsan (Homo Sapiens) bu dönemin sonlarında ortaya çıkmıştır.

Jeolojik çalışmalar, Dünya’nın geçmişini anlayarak bugünkü doğal kaynakları (madenler, fosil yakıtlar) ve çevresel riskleri (deprem bölgeleri) belirlemek için hayati öneme sahiptir.