Aşıyı ne zaman, kim buldu?

…yüzyıl Avrupa'sında çiçek hastalığı bir veba gibi yayılıyor ve milyonlarca insanın ölümüne neden oluyordu. Bu çağda, İngiltere'nin Berkeley köyünde çalışan bir köy hekimi olan Edward Jenner, halk arasındaki bir gözlemi bilimsel bir deneye dönüştürerek modern aşılamanın temelini attı. Jenner'ın Çığır Açan Gözlemi Jenner, çiftliklerde çalışan bazı genç sütçü işçilerinin, ölümcül çiçek hastalığına karşı sanki aşılanmış gibi bağışık olduklarını fark etti. Bu işçilerin hepsinin ortak bir geçmişi vardı: süt ineklerinden geçen ve insanlarda çok hafif bir hastalık olan…

Kuşların göçü

…Çünkü büyük denizler ve çöller üzerinden uçmayı sevmezler. Bazen bu yüzden seçtikleri yoldan yüzlerce kilometre ayrılmak zorunda kalırlar. Avrupa'dan Afrika'ya göç eden kuşlar, Akdeniz'i iki kıtanın birbirine en çok yaklaştığı yerlerden aştıkları hâlde Büyük Sahra etrafında genişçe bir dönemeç çizer ve öylece yollarına devam ederler. Amerika kıtası da kuşların göç yolları üzerindedir. Kuzey Amerika'daki kuşların çoğu kışı Meksika veya Orta Amerika'da geçirirler. Belli başlı göç yolları Büyük Okyanus kıyısı ve Mississippi havzasıdır. Orta Asya'daki…

Mucizevi Yeşil Toz: Matcha Çayı Nedir, Faydaları Nelerdir ve Neden Gündem Oldu?

…çayının kendisinin yasaklandığı yanılgısını yaratabilir. Özetle: Saf ve kaliteli Matcha çayı yasal ve güvenlidir. Yasaklananlar, genellikle sahte veya standart dışı taklit ürünlerdir. 🛒 Matcha Çayı Yorumları ve Nereden Alınır? (Migros vb.) Matcha Çayı Yorumları (Tüketici Gözüyle) Matcha çayı hakkındaki yorumlar genellikle iki ana başlıkta toplanır: Tadına Dair Yorumlar: İlk kez deneyenler için tadı bazen "bitkisel," "çimenimsi" veya "deniz yosunu" gibi gelebilir. Ancak süt, tatlandırıcı (bal, akçaağaç şurubu) veya meyve suları ile (Matcha Latte gibi) karıştırıldığında lezzetinin çok daha yumuşak ve…

Kömür ve petrol

…İşleme ara verilip elde edilen ürünler soğumaya bırakılınca fırın tabanında siyah renkte ve çok az duman çıkararak yanan, üstelik pek az kül bırakan bir madde kalır. İşte bu deneyde elde edilenlere sırayla "havagazı", "katran" ve "kok" adı verildi. Bu işlem bir damıtma işlemiydi. Altı yıl sonra Hoffman, benzer bir deneye girişti. Ama o, bu deneyi "katran" dan itibaren devam ettirmeyi düşündü. Önce katran elde ettikten sonra bunu değişik ısılarda damıttı ve böylece kömürden yeni yeni bileşikler "türetme" yi başardı. "Benzol"…

Timurlenk

…Timurlenk, tarihin, özü sözü birbirini tutan en büyük askerî dehalarından biridir. BÜYÜK CİHANGİR TİMURLENK Timurlenk (Timur = demir, lenk = aksak) Semerkant'm güneyine raslıyan köylerden birinde dünyaya geldi. Babası kabilenin başkanıydı. Genç Timurlenk at ve silâh kullanmasını daha çocuk denecek yaşta ve en mükemmel şekilde öğrenmişti. Kabile gençleri tarafından pek sevilen Timurlenk, onların başına geçerek sınır boylarına kadar gidiyor, düşmana saldırarak küçük çarpışmalar düzenliyordu. Bir süre sonra Özbekistan beylerinden birinin komutasına girdi. Savaş alanında gerçek bir kabiliyete sahip olduğunu…

Henry Ford

…yöntem, üretim süresini ve maliyetini büyük ölçüde düşürerek, T Modeli'nin fiyatının sürekli düşmesini sağladı. Böylece otomobil, lüks bir eşya olmaktan çıkıp kitlesel bir tüketim ürünü haline geldi. Fordizm ve Sosyal Etkileri Ford'un üretim felsefesi, Fordizm olarak bilinen bir döneme yol açtı ve küresel sanayiyi etkiledi: Yüksek Ücretler: 1914 yılında, Ford işçilerin günlük ücretini o dönem için çok yüksek olan 5 dolara çıkardı. Amacı, en iyi işçileri çekmek, işçi sirkülasyonunu azaltmak ve işçilerin ürettikleri araçları satın alabilmelerini sağlamaktı. Bu…

Edward Jenner

…genellikle birkaç lezyonla ve hafif ateşle geçer. Hipotez: Jenner, bu gözlemi basite indirgemedi. İnek çiçeği ile çiçek hastalığı virüslerinin benzer olduğunu ve vücudun inek çiçeğiyle tanıştığında ürettiği antikorların, çiçek hastalığına karşı da koruma sağladığını teorize etti. 🧪 Çığır Açan Deney: James Phipps (1796) Jenner, hipotezini kanıtlamak için bilimsel bir deneye ihtiyaç duyuyordu. Bu deney, modern aşılamanın başlangıcı olarak tarihe geçti. Denek: Jenner, 14 Mayıs 1796'da, henüz ne çiçek ne de inek çiçeği geçirmiş olan 8 yaşındaki James Phipps'i…

İnek Çiçeği (Cowpox)

…yöntemi riskliyken, bu doğal bağışıklık, Jenner'ın dikkatini çekti. Hipotez ve Deney 1796 yılında Jenner, bu halk bilgisini bilimsel bir deneye dönüştürmeye karar verdi. Aşı Materyali: İnek çiçeği geçirmiş olan sütçü Sarah Nelmes'in elindeki lezyonlardan aldığı materyali kullandı. Denek ve Aşılama: 8 yaşındaki James Phipps'in koluna bu materyali uygulayarak onu inek çiçeği ile enfekte etti. Phipps hafif bir hastalık geçirdi ve iyileşti. Bağışıklık Testi: Aradan aylar geçtikten sonra Jenner, Phipps'i o dönemdeki variolasyon yöntemiyle gerçek, ölümcül çiçek…

İzmir

…Türk egemenliği altına aldı (1310). Ancak Haçlı ordu ve donanmalarıyla kuvvetlenen Rodos Şövalyeleri İzmir’e bir baskın yaparak Aşağı Kale’yi ele geçirdiler (1344). Umur Bey’in şehit düştüğü bu savaşta, şövalyelerin elinde kalan kesime halk arasında "Gâvur İzmir" denmesi dil alışkanlığı oldu. Beyliğin Yıldırım Bayezit tarafından ortadan kaldırılması (1390) üzerine "Müslüman İzmir" kesimi Osmanlı Devleti’ne katıldı. Yıldırım’ın Ankara Savaşı’nda yenilmesiyle (1402), Timur "Gâvur İzmir" kesimindeki Rodos Şövalyeleri’ni ezerek bütün çevreyi Aydınoğulları’na bıraktı (1403). I…

Türkiye

…TÜRKİYE’DE TARIM ÇALIŞMALARI 1923 yılında Türk ekonomisi, bütünüyle tarıma dayanıyordu. Tarım dışında, endüstri, ticaret, ulaşım gibi diğer unsurlar yok denecek kadar azdı. Cumhuriyetten sonraki yıllarda ekili toprakların alanı artmıştır. 1935’te çalışan nüfusun % 81’i tarım kesiminde çalışırken, bu oran 1970’te % 67’ye kadar düştü. (Nüfus artışı, sanayi gelişimi ve tarım alanlarının/verimin artması nedeniyle). 1933’te traktör sayısı 1.500’den az iken, 1981’de 458.714’e ulaştı. Ayrıca modern tarım araçları kullanıma girdi. Tür bakımından…