Dünyamızın hareketleri -4

Dünya’mızın evrendeki sonsuz güçlü kuvvetler karşısında tıpkı havada uçan ufacık bir kuş tüyüne benzer. Daha önceki yazılarda Dünya’nın yaptığı çeşitli hareketler açıklanmıştı. Bunlardan başka hareketleri de vardır. Dünya’dan uzaya doğru sayısız suni peykler, öteki gezegenlere veya Güneş’e doğru yol alan uzay gemileri fırlatılmaktadır. Bu araçların önceden hesaplanan doğrultularda yol alabilmeleri, Dünya’nın evren içindeki her türlü hareketlerinin iyi bilinmesiyle mümkündür. 🔄 DÜNYA’NIN BAŞLICA HAREKETLERİ Kendi etrafında dönme hareketi Süre: 24 saat Güneş etrafında dönme hareketi…

Afrika'daki büyük şelaler

Afrika, fiziksel coğrafya bakımından vahşi görünüşlü ve insanın yararlanması hayli güç olan bir kıtadır. Uçsuz bucaksız çöller, balta girmemiş ormanlar ve çoğunlukla şelalelerle kesilen düzensiz nehirlerle doludur. Toprak yüzeyi ve bitki dağılımı yönünden de pek şanslı sayılmaz. Merkezdeki yüksek düzlükten ancak sahil kesimlerinde ve sahil şeritlerinde fayda sağlanırken ilginç bir olayla karşılaşılır: Kıtanın iç bükey görünüşte olan ortasından kademe kademe inilerek sahillere, dolayısıyla denize ulaşılır. Ancak bu sahiller genellikle dik yamaçlar halindedir. Bu nedenle Afrika ırmakları denize yakın sahil şeritlerine…

Salon çiçekleri

Günümüzün “sihirli halısı” salon çiçekleri yetiştiricilerinin yeni bir buluşudur. Bu halı, yaklaşık iki santimetre kalınlığında, süngerimsi bir maddeden yapılmış ve metre ile alınıp satılabilen bir kumaş gibidir. Evin havadar, aydınlık, güneş alan sıcak bir köşesine yerleştirilen bu halı dikkatle sulanır. Birkaç gün sonra yüzeyi ince yeşil yapraklarla, ardından renk ve görünüşleri her hafta değişen çiçeklerle örtülür. Ortada ne toprak ne de saksı vardır. Süngerimsi yapılışta olan bu halı bitkiler için gerekli besinleri kapsar. Serpilen tohumlar ortamı bulur bulmaz filizlenir, yaprak…

Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri

Rus devletinin resmi adı “Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri”dir. Yüzölçümü yönünden Dünya’nın en büyük ülkesi olan Sovyet Rusya, Avrupa’nın yarısını ve Asya kıtasının da üçte birini kaplar. Nüfusu: Yeryüzünün en kalabalık ülkeleri arasında üçüncü sıradadır. (1. Çin, 2. Hindistan). 1950–1955 arasında nüfus artışı: 16.300.000 kişi. Nüfus yoğunluğu: Moskova’da km²’ye 110 kişi, Sibirya’da km²’ye 1 kişi. 🗺️ COĞRAFYA VE YÜZÖLÇÜMÜ Geniş düzlüklerle doludur. Ural Dağları, Avrupa ile Asya topraklarını ayırır. Üçte ikisi…

Celal Bayar

Mahmut Celal Bayar, Türk politika hayatının çok eski bir emektarıdır ve Türkiye Cumhuriyeti'nin bugüne kadar gelenler içinde tek sivil Cumhurbaşkanıdır. Atatürk ve İnönü'den sonra üçüncü Cumhurbaşkanıdır. 1950–1960 yılları arasında 10 yıl Cumhurbaşkanlığı yapmıştır. Mahmut Celal, Plevne göçmenlerinden Abdullah Fehmi Efendi'nin üçüncü oğludur. 1883 yılında Bursa'nın Umurbey köyünde doğdu. İlk ve orta öğrenimini babasının yanında yaptı. Gemlik Mahkemesi ve Reji Kalemi'nde çalıştı. Sonra Bursa Ziraat Bankası'nda görev aldı. “Harir” Darüttalimi ve “Collège de l…

Zehirli yılanlar

Hindistan’ın bir köyündeyiz. Yılan oynatıcısı Hint fakiri kavala benzeyen âletini büyük bir dikkatle çalmaktadır. Bu âhenkli ve hafif ses öylesine büyüleyicidir ki insan etkisinde kalır. Yaklaşık on kadar yılan, bu sese kapılmış, yılancının çevresinde kıpırdamadan müziği dinler. Oynatıcı, hünerini gösterdikten sonra hayvanları dürtükleyince kızgın kafalar ve sinirli kuyruklar görülür. Yılancı: “Bunlar çok zehirli türdendir,” der. İri bir kobrayı koluna alır, kan akan yeri göstererek “Bana tesir etmez,” der. Seyirciler, yılanın zehirinin önceden akıtıldığını bilmezler. Oysa gerçekten sokulsa, bir daha…

Su yosunları

18 Eylül 1492. Kristof Kolomb’un gemisi batıya doğru yol alırken, çanaklıkta bulunan bir tayfa ufku gözlüyordu. İlerde gözüken yeşilimsi kahverengi karaltı bir kara parçası gibi görünüyordu. Mürettebat heyecanla güverteye koştu. Ancak bu yeşillik dalgalanıyordu. Kara değil, suyosunuydu. 🌿 20.000 TÜR SUYOSUNU Kristof Kolomb’un gemicileri tarafından keşfedilen bu “yeşillik dalgası” Azor Adaları batısında 4 milyon km²’lik Sargassum Denizi’ydi. Planktonlar, suyosunları ve deniz canlıları için barınak bölgesiydi. En az 20.000 tür suyosunu olduğu hesaplanmıştır. Boyutları çok…

Deve : çöl gemisi

Arabistan çöllerinin kızgın kumlarını aşabilen tek hayvan deve olduğundan ona “çöl gemisi” denir. Ülkemizde de yetiştirilir: İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaklaşık 65.000 adet deve vardır. Bunlar uzun tüylü Orta Asya devesi (iki hörgüçlü) ile Afrika devesi (tek hörgüçlü) türlerinin karışımıdır. Genellikle yük taşımada kullanılır. “Aşiret”, “tavus”, “buhur”, “teke” gibi cinsleri vardır. 🧬 ANATOMİK ÖZELLİKLER Ayak yapısı: İki parmaklıdır. Parmakların iç yanları nasır gibi sertleşmiştir → kumda batmadan yürür. Yüz yapısı: Uzun ağız ve burun, etli…

Rmundsen Amundsen

Roald Amundsen, 16 Temmuz 1872’de Norveç’in Börge Adası’nda doğdu. Babası küçük bir yelkenli geminin sahibiydi. Çocukluğu fiyordlardaki limanlarda deniz özlemiyle geçti. 1886’da babasını kaybetti, Oslo’ya taşındı. Tıp Fakültesi’ne kaydoldu ama deniz tutkusu ağır bastı. Öğrenimini yarıda bırakarak balina avcılarıyla denize açıldı. 🌊 KUZEYBATI SEFERİ (1903–1906) Amacı: Kuzey Buz Denizi yolunu aşmak, magnetik kutbu belirlemek Gemisi: Gjøa (22 m, 47 ton) 17 Haziran 1903: Oslo’dan yola çıktı 3 yıl süren seferde 3 kış…

Pullu sürüngenler

Pullu sürüngenler (Squamata), üç alt takıma ayrılır: Kertenkeleler (Lacertilia) Yılanlar (Ophidia) Dil-fırlatanlar (Rhiptoglossa) Bu yazıda öz-kertenkelegiller dışında kalan kertenkeleler ve bukalemun (Chamaeleon chamaeleon) ele alınmıştır. Genellikle korkunç ama zararsız hayvanlardır. Boyları birkaç metreye ulaşanlar dışında çoğu 20–25 cm’dir. Üzerleri pullu veya pürtüklüdür. Uzun sivri kuyrukları vardır. Böcek ve küçük omurgalılarla beslenirler. 🐾 HAREKET BİÇİMLERİ Kaslarını kıvırarak ayakları üzerinde dalgalanarak hareket ederler Basilicus americanus → sadece arka ayaklarıyla yürür Duvar gekosu (Tarentola mauritanica) → parmak uçlarında yapışma…