Uzunluk, yüzey, kütle ve zaman gibi fiziksel büyüklükleri karşılaştırmayı sağlayan ölçü birimleri, bilim ve ticaret için evrensel bir dil oluşturur. Metre, onluk sisteme dayalı Metrik Sistem’in temelini oluşturur. Okka, Arşın ve Çeki gibi eski Türk ölçü birimleri Metrik Sistem’e nasıl dönüştürülür?
📏 ÖLÇÜLER VE ÖLÇME
Ölçü ve ölçme, günlük hayatımızda en çok yararlandığımız konulardan biridir. Bir şeyi ölçmek, onu kendi cinsinden birim olarak seçilmiş bir büyüklükle karşılaştırmak demektir. Çeşitli konularda kullanılan ölçü birimleri şunlardır:
1. Uzunluk Ölçüleri
Uzunluğu ölçmeye yarayan temel birim metre‘dir (“m” harfi ile gösterilir). Metre, yerkürenin bir meridyen dairesinin 40 milyonda birine eşittir.
- Metreden Küçük Ölçüler (Askatları): Desimetre (1/10 m), Santimetre (1/100 m), Milimetre (1/1000 m).
- Metreden Büyük Uzunluk Ölçüleri: Dekametre (10 m), Hektometre (100 m), Kilometre (1000 m).
2. Yüzey Ölçüleri
Yüzey ölçmede kullanılan temel birim metrekare‘dir (“m²” sembolü ile gösterilir). Metrekare, bir kenarı bir metre olan karenin kapladığı alandır.
- Metrekareden Küçük Yüzey Ölçüleri: Desimetrekare, Santimetrekare, Milimetrekare.
⚖️ GÜNLÜK HAYATIMIZDA KULLANILAN ÖLÇÜLERDEN BAZILARI (ESKİ BİRİMLER) (3)
Okka, Arşın ve Çeki gibi ölçüler, dedelerimizin kullandığı ve yurdumuza has olan eski ölçü birimleridir. Bu birimlerin modern Metrik Sistem’deki karşılıklarını bilmek, yanlışlıklara düşmemek için gereklidir.
Eski Türk Ölçü Birimlerinin Metrik Karşılıkları
Halen kullanılan eski uzunluk ve ağırlık ölçülerinden bazılarının yeni birimlerle karşılığı şöyledir:
| Eski Birim | Yeni Birim Karşılığı |
| 1 Arşın | 68.5 cm |
| 1 Dirhem | 3.207 gram |
| 1 Miskal | 4.807 gram |
| 1 Okka | 1.282 kg |
| 1 Batman | 7.697 kg |
| 1 Kile | 56.449 kg |
| 1 Çeki | 1225.798 kg |
| 1 Dönüm | 919 m² |
Ölçmenin Tarihi
Ölçme, insanların çok eski zamanlardan beri bildikleri bir şeydir. Ancak bu sistem durmadan gelişmiş, birimler değişmiştir. Örneğin, 5000 yıl önce Mısırlıların kendilerine özgü birimlerle bir ağırlığı ölçtüğü bilinmektedir.