Plan ve harita nedir, aralarındaki fark ölçek ve küçültme oranıyla nasıl belirlenir? Harita nedir, bir bölgenin veya ülkenin belli bir oranda küçültülerek kâğıt üzerinde gösterilmesine denir. Ölçek, haritadaki uzaklıkların gerçekte ne kadar olduğunu nasıl hesaplamamızı sağlar? Renkli haritalarda mavi, yeşil ve kahverengi renkler hangi coğrafi şekilleri gösterir?
🗺️ PLAN VE HARİTALAR
Plan Nedir?
Bir yerin belli bir oranda küçültülerek kâğıt üzerine aktarılmasına plan denir. Planlar, çok büyük olmayan yerlerin (örneğin bir şehir merkezi, bir mahalle) küçültülerek kâğıt üzerinde gösterilmesini sağlarlar.
Harita Nedir?
Daha büyük yerlerin, örneğin bir bölgenin, bir ülkenin ya da yeryüzünün herhangi bir parçasının belli bir oranda küçültülerek kâğıt üzerinde gösterilmesine harita denir.
Ölçek Hesaplama
- Ölçek: Plan ve haritaların küçültme oranına ölçek adı verilir. Ölçeklerden yararlanılarak haritadaki iki yerin uzaklığının gerçekte ne kadar olduğu hesaplanır.
- Hesaplama Kuralı: Haritadaki bir santimetrenin gerçekte kaç kilometre olduğunu anlamak için ölçeğin paydasındaki rakamın sağından beş rakam atılır. Çıkan rakam, haritada ölçülen uzunluk ile çarpılır.
- Örnek: 1/500 000 ölçekli bir haritada iki yer arasındaki uzunluk 5 cm geliyorsa, 500.000’in sağından beş rakam atılırsa 5 kalır. Gerçek uzunluk: 5 cm × 5 = 25 kilometre’dir.
Renkli Haritalar
Haritaların en çok kullanılanı renkli haritalardır. Bu haritalarda yeryüzü şekilleri renklerle gösterilir ve genellikle mavi, açık yeşil, koyu yeşil ve kahverengi renkler kullanılır:
| Renk | Gösterdiği Alan |
| Mavi | Denizleri |
| Yeşiller (Açık/Koyu) | Düzlükleri |
| Kahverengiler | Yükseklikleri |
- Kural: Yükseklik arttıkça renkler koyulaşır.