Evren

Büyük Patlama Teorisi nasıl başladı? Evrenin çoğunluğunu oluşturan karanlık madde ve karanlık enerji nedir? Galaksilerin birbirinden uzaklaşması gibi hangi kanıtlar evrenin sürekli genişlediğini gösterir?

🌌 EVREN

Evren (Kâinat, Kozmos), tüm uzay ve zamanı, tüm maddeyi, enerjiyi, gezegenleri, yıldızları, galaksileri ve tüm fiziksel yasaları kapsayan bütündür. Evrenin yapısı, kökeni ve geleceği, modern astronomi ve kozmoloji bilimlerinin ana konusudur.

Evrenin Kökeni (Büyük Patlama Teorisi)

Evrenin en yaygın kabul gören köken teorisi Büyük Patlama (Big Bang) Teorisi‘dir.

  • Başlangıç: Yaklaşık 13.8 milyar yıl önce, tüm evren, inanılmaz derecede yoğun ve sıcak tek bir nokta (tekillik) halinde sıkışmıştı. Büyük Patlama, bu noktanın aniden ve hızla genişlemeye başlamasıdır.
  • Genişleme: Büyük Patlama’dan bu yana evren sürekli olarak genişlemektedir. Bu genişlemenin kanıtları, galaksilerin birbirinden uzaklaşması (Hubble Yasası) ve Kozmik Mikrodalga Arka Plan Radyasyonu‘nun keşfiyle desteklenir.

Evrenin Yapısı ve Bileşenleri

Evren, büyük bir hiyerarşik yapı içinde organize edilmiştir:

  1. Yıldızlar: Kendi iç nükleer reaksiyonları (füzyon) sayesinde ışık ve ısı yayan devasa plazma küreleridir. Güneşimiz, orta büyüklükte bir yıldızdır.
  2. Galaksiler: Milyarlarca yıldız, gezegen, gaz ve toz bulutunun yerçekimiyle bir arada tutulduğu devasa sistemlerdir. Evrenimizde trilyonlarca galaksi olduğu tahmin edilmektedir. Samanyolu, Güneş Sistemimizin içinde bulunduğu galaksidir.
  3. Galaksi Kümeleri ve Süper Kümeler: Galaksilerin, yerçekimi etkisiyle bir araya gelerek oluşturduğu daha büyük gruplardır.

Gizemli Bileşenler

Modern kozmolojiye göre, evrenin büyük bir çoğunluğu hâlâ görünmez ve bilinmez bileşenlerden oluşmaktadır:

  • Karanlık Madde: Doğrudan gözlemlenemeyen, ancak yerçekimsel etkisiyle galaksilerin ve kümelerin hareketini belirleyen gizemli bir madde türüdür (Evrenin yaklaşık %27’si).
  • Karanlık Enerji: Evrenin hızlanan genişlemesinden sorumlu olduğu düşünülen, anti-yerçekimsel etki yapan gizemli bir enerji türüdür (Evrenin yaklaşık %68’i).

Görünen madde (yıldızlar, gezegenler, gaz) ise Evrenin toplam bileşeninin sadece yaklaşık %5’ini oluşturur.