“Ah omuzum çok ağrıyor!… Dizimi büktüğümde çok fena sancıyor!…” diye kim bilir kaç kere şiddetli veya hafif sancılarla kıvrılıp, rahatsız olduğumuz zaman: “Romatizmaya yakalandım” demişizdir. Bu belirtiler bazen gerçek bir romatizma başlangıcı olabilir. Çünkü romatizma daha çok oynak eklemlerin şişip ağrımasıyla kendini belli eden bir hastalıktır. Bu sancılar kaslarda da duyulabilir. Oynak eklemlerdeki romatizma “mafsal”, kaslardaki de “adale” romatizması adı alır.
Oynak Eklem Romatizması (Mafsal Romatizması)
Oynak eklemlerin şişip ağrıması ile kendini belli eden oynak eklem (mafsal) romatizmasına çoğunlukla diz, dirsek, bilek ve omuzlarda rastlanır. Bazı tıp bilginleri bu hastalığı bir virüs veya streptokok cinsinden bir mikrobun doğurduğunu söylerler. Virüs ve mikroplar eklemli kemikleri saran oynak kapsülün içindeki sinoviyal tabakayı etkileyerek şişirirler.
Kas (Adale) Romatizması
Kas (adale) romatizmasının sebebi soğuk ve rutubettir. Kaslar üzerine etki yapan sert bir hareket de bu hastalığa sebep olabilir. Bu biçimde yapılan bir hareket kas liflerinin kopmasıyla sonuçlanır. Kas romatizması genellikle yan ve nemli havalarda çok daha fazla duyulan ağrılar durumunda kendini belli eder. Evegen (had) romatizmanın aksine, belirli süreler sonunda ortaya çıkar. Arasıra evegen (had) bir romatizmanın süregelen (müzmin) duruma geldiği de görülür.
Evegen (Had) ve Süregelen (Müzmin) Romatizma
Romatizmanın kendini nasıl belli ettiğini ve ne biçim tedavi edildiğini söylemeden önce, bu hastalığın kaç çeşidi olduğunu inceleyelim. Romatizma, evegen (had) ve süregelen (müzmin) romatizma olarak ikiye ayrılır.
Evegen (had) romatizma birdenbire gelişir. Öbür hastalıklarda olduğu gibi bilinen belirtileri vardır. Süregelen (müzmin) romatizma ise bir oynak eklemden öbürüne atlayarak yıllar boyunca hastaya rahatsızlık verir. Havanın elektriklenmesi, lodosa dönmesi, yağmur yağması bu gibi hastaların ağrılarını artırır. Romatizma yüzünden aylarca kötü rüya görüp yatağından çıkamayan hastalar da vardır.
Romatizmanın Belirtileri
Oynak eklem (mafsal) romatizmasına tutulanlar şiddetli ve sürekli ağrılardan şikâyet ederler. Hastanın oynak eklem (mafsal) yerlerinde şişkinlikler ve kızartılar görülür. Öbür belirtileri de: fazla ter, 39°’ye kadar yükselen ateş ve iştahsızlıktır. Birkaç oynak eklemde aynı anda da belirebilen bu hastalık, başlangıçta grip, nezle ve bademcik iltihabı sanılabilir. Hasta bademciklerin taşıdığı iltihaplarda bulunan ve romatizmaya sebep olan virüsler, buradan vücuda yayılabilir. Evegen (had) romatizma çoğunlukla çocuklarda, gençlerde görülür. Romatizmanın bu çeşidine orta yaşlı insanlarda ve ihtiyarlarda seyrek rastlanır.
Romatizmanın Tehlikeleri
Evegen (had) romatizma tehlikeli olabilir. Bu hastalık süresinde en çok zarar gören organımız da kalbimizdir. Hastalığı meydana getiren virüs, kalbin kulakçık veya karıncıklarına zarar verebilir. Bildiğiniz gibi karıncıklar kalbimizin üst bölgesinde bulunan ve biri (sağdaki) akciğerlere, öbürü (soldaki) vücuda sıkılacak kanı almaya yarayan iki boşluktur. Hastalanan karıncıkların biçimi bozulur, kan istenilen yönün aksine gider ve kalp soluğa benzeyen bir ses çıkarır.
Romatizma, çeşidi ne olursa olsun sinsi bir biçimde oynak eklem yerlerine ve kaslara yerleşerek yıllar boyunca hastaya rahatsızlık verir. Peritonit ve zatürre gibi… Bunlar karın zarında ve akciğerlerde beliren iltihaplanmalardır. Romatizma beyinde ve sinirlerde de tehlikeli hastalıklara sebep olur. Hastada şiddetli ateş, baş ağrısı, uykusuzluk, sayıklamalar, atılmalar görülür.
Romatizmanın İyileştirilmesi
Romatizmayı iyileştirmek için yeni birçok ilaç bulunmuştur. Evegen (had) romatizmayı geçiren en iyi ilaçlar sodyum salisilat, piramidon ve kortizondur. Aspirinin de çok yararlı olduğu görülmüştür.
Hastanın, rahatsızlık süresinde dikkat edeceği pek çok nokta vardır. Hastalık sırasında kalbi yormamak için yataktan çıkılmamalıdır. Sindirimi kolay besinler yenmelidir. Çünkü alınan sodyum salisilat sindirimi zorlaştırır.
Evegen (had) romatizmada oynak eklemlerin aşırı olarak şişip kızardığı da görülür. Bunun iyileştirilmesi ise penisilin ve sülfamit gibi ilaçların tedaviye eklenmesiyle mümkündür.
Kas (Adale) Romatizmasının Tedavisi
Kas (adale) romatizması herkeste görülebilir. Vücudunu soğuktan korumasını bilmeyenler ve terli terli soğuk hava akımının etkisinde kalanlar hemen bu hastalığa tutulurlar.
Kas oynatıldığında şiddetli sancı duyulur. Bu hastalığı en kolay biçimde iyileştirme, tutulmuş olan kaslara (adalelere) masaj yapmaktır. Sodyum silikat, aspirin, piramidon ve kinin gibi ilaçlar da alınırsa iyi olur. Genel sancı dört beş gün içinde kaybolur.
Hepimizin bildiği boyun tutulması ve belde kendini gösteren lumbago en çok rastlanan biçimleridir. Kas (adale) romatizmasının belirtileri nedir? Kas romatizması çoğunlukla boyun kaslarında görülür.