😴 UYKU
Her akşam, alışılan saat gelince üzerimize çok ağır bir yük konmuş gibi gözkapaklarımız kapanır. Onları açık tutmaya çalışmak boşuna bir çabadır. Nerede bulunursak bulunalım, isteğimiz dışında meydana gelen bu olaya engel olamayız. Uykuya başlarız.
Acaba uyumamız belirli bir süre önlenirse ne olur? Bunu hiç düşündünüz mü? Uykusuz kalan bir insan, besinsiz veya havasız kalan bir insan gibi ölür. Buna da sebep, kas ve sinirlerimizin yorgunluğa dayanma yeteneğini kaybetmeleridir.
Uyuduğumuz süre içinde organizmamızda bir gevşeme ve görevlerinde bir yavaşlama meydana gelir. Kaslarda zararlı maddelerin oluşması durur. Bir gün önce yorgunluk sebebiyle biriken bu zehirlerin yok edilmeleri için yoğun bir çalışma başlar.
Uyarılar iyice seyrekleştiği için sinir merkezleri de dinlenme durumuna geçerler. Bu geçici çalışma azalması sebebiyle dinlenen sinir sistemi, bir gün sonraki yorgunluğa karşı koymaya hazırlanır.
Bitkisel hayatımızla ilgili görevler de (sindirim, solunum, kan dolaşımı) uyku sırasında ağırlaşan genel tempoya ayak uydururlar. Bu bize, iç organlarımızın da dinlenmek ihtiyacında olduklarını gösterir.
⏱️ NE KADAR UYUMALIYIZ?
Yaş küçüldükçe uyumaya ayrılacak zaman çoğalır. Aşağıdaki tablo, her yaşın gerektirdiği uyku süresini göstermektedir:
- Yeni doğmuş çocuk: her gün 18–20 saat
- 6 aylıkken: gece uykusuna ek olarak günde 3 veya 4 defa birer saatlik uyku
- 1 yaşındayken: gece uykusuna ek olarak her gün 2 defa birer saatlik uyku
- 2 yaşındayken: gece uykusuna ek olarak günde bir defa bir saatlik uyku
- 4 yaşındayken: 10–12 saatlik gece uykusu
- Erginler: 9 saatlik gece uykusu
- Erişkinler: 7–9 saatlik gece uykusu
- İhtiyarlar: 5–7 saatlik gece uykusu
🛏️ UYKU İÇİN EN UYGUN DURUM
Yaygın yatış biçimi sağlık kurallarına uygun değildir. En uygun yatış biçimi:
- Kan dolaşımı kolaylaşır
- İç organlara baskı yoktur
- Başın hafif eğikliği boyun kaslarını gevşetir
- Omuzlar, kollar, eller ve bacaklar serbestçe uzanır → tüm kaslar dinlenir
🏠 NEREDE UYUMALIYIZ?
Yatak odası:
- Nemli olmamalı
- İyi havalandırılmalı
- Sessiz olmalı
Nem → hastalık riski: romatizma, solunum hastalıkları
Oksijen azlığı → baş ağrısı, solunum yorgunluğu
Gürültü → sinir sistemi dinlenemez
Kışın: yün şilte ve yastık
Yazın: hayvan kılı veya bitkisel iplik
Kuş tüyü uygun değildir → nefes alma zorlaşır
Pijama: bol ve geniş olmalı → kan dolaşımı ve solunum kolaylaşır
🧠 UYKUNUN SAĞLIKLA İLGİSİ
Derin ve sakin uyku için sağlık mükemmel olmalıdır.
→ Düzenli jimnastik
→ Kusursuz beslenme
Grafik:
- Kırmızı çizgi → düzenli uyku
- Siyah çizgi → çırpıntılı uyku, sık uyanma
→ Sabah yorgun kalkılır