👶 Çocukluk Çağı Döküntülü Hastalıkları
Çocukluk çağında sık rastlanan sekiz temel hastalık vardır. Bunlardan dördü döküntülü hastalıklardır: kızamık, suçiçeği, kızıl ve kızamıkçık. Diğer dördü ise kabakulak, difteri, boğmaca ve çocuk felcidir. Bu belgede döküntülü hastalıklar ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.
🔴 Kızamık
Kızamık, genellikle 2–10 yaş arası çocuklarda görülen, virüs kaynaklı ve çok bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs, burun ve boğaz salgılarıyla ya da göz kapaklarının altına kadar ilerleyerek kana karışır. Endirekt (dolaylı) yolla bulaşabilir: hasta çocukla temas, aynı mendil veya tabak kullanımı gibi.
Belirtileri:
- 8–14 günlük kuluçka dönemi
- Halsizlik, nezle, öksürük, yüksek ateş (39–40°C)
- Gözlerde kızarıklık ve ışığa hassasiyet
- Ağız içinde “Köplik” lekeleri (ortası beyaz, çevresi kırmızı)
- Kulak arkası, yanak ve boyundan başlayıp tüm vücuda yayılan kırmızı döküntüler
- Döküntüler 4 gün sonra kaybolur, ateş düşer
- 8–10 gün sonra çocuk tamamen iyileşir
Tehlikeleri: Genellikle tehlikeli değildir. Ancak 2 yaş altı çocuklarda bronşit, orta kulak iltihabı, larenjit ve zatürre gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Korunma ve Tedavi:
- Serum uygulanabilir (bağışıklık süresi 25 gün)
- Gözler asit borikli suyla silinmeli
- Buruna antibiyotikli damla veya lavaj
- Ateş yükselirse ıslak çarşafa sarılabilir
🔥 Kızıl
Kızıl, 3–10 yaş arası çocuklarda görülen, ateşli ve bulaşıcı bir hastalıktır. Etkeni tam bilinmemekle birlikte, virüslerin hazırladığı ortamda streptokok bakterilerinin toksinleriyle oluştuğu düşünülmektedir.
Bulaşma:
- Hasta çocukla temas veya eşyalarının kullanımıyla
- Sağlıklı taşıyıcılar (aportörler) da bulaştırabilir
- Ağız yoluyla bulaşır
Belirtileri:
- 3–5 günlük kuluçka dönemi
- Yüksek ateş (40°C), kusma, anjin
- Boğaz ve bademciklerde kızarıklık
- 24 saat içinde döküntü başlar: parlak kırmızı, küçük pullar
- Döküntü boyun ve göğüste başlar, tüm vücuda yayılır
- Burun, çene ve dudaklarda döküntü görülmez
- 3–4 gün süren had dönemi
- Ateş ve nabız artar (nabız 120’ye kadar çıkabilir)
- 1 hafta sonra ateş düşer, döküntüler solar, deri soyulur
- 3–4 hafta içinde tamamen iyileşir
Tehlikeleri:
- Komplikasyonlar nadirdir ama olabilir
- Lenf bezi, orta kulak, böbrek iltihabı, romatizma gibi hastalıklar gelişebilir
- 40 gün okula gönderilmemelidir
Korunma ve Tedavi:
- Streptokok toksininden üretilmiş aşılar
- Beslenmeye dikkat: süt, çorba, sebze püresi, meyve, peynir, yumurta vb.
- Boğaz temizliği: sulandırılmış oksijen veya iyot
- Antibiyotikler (penisilin, sülfamitler) etkilidir
🌸 Kızamıkçık
Kızamığa benzer ama daha hafif seyreden, virüs kaynaklı bir hastalıktır. 2–10 yaş arası çocuklarda görülür.
Bulaşma:
- Hasta çocukla temas
- Ağız yoluyla bulaşır
- Kızamıktan daha az bulaşıcıdır
Belirtileri:
- 2–3 haftalık kuluçka dönemi
- Hafif ateş, nezle, göz kızarıklığı
- Köplik lekesi görülmez
- Hafif döküntüler (kulak arkasından başlayıp yayılır)
- Ateş genellikle 38°C’yi geçmez
- Döküntüler 3–4 gün içinde kaybolur
Tehlikeleri:
- En hafif döküntülü hastalıktır
- Komplikasyon yapmaz
Tedavi:
- Ayrı odada yatak istirahati
- Uygun yemek düzeni
- Burun damlaları yararlıdır
- Kesin tedavi edici ilaç yoktur
💧 Suçiçeği
Ateşli ve bulaşıcı bir hastalık olup genellikle okul çağına yaklaşan çocuklarda görülür. Virüs kaynaklıdır.
Bulaşma:
- Hasta çocukla doğrudan temas
Belirtileri:
- 15 günlük kuluçka dönemi
- Şiddetli baş ağrısı, ateş
- Kızarıklık → su dolu kabarcık → patlama → kabuklanma
- Şiddetli kaşıntı
- Kabuklar 8–10 günde dökülür
- Kaşınmazsa iz kalmaz
Tehlikeleri:
- Genellikle komplikasyon yapmaz
- Nadir olarak böbrek iltihabı (nefrit) veya gözde kabarcıklar oluşabilir
Tedavi:
- Ayrı odada yatak istirahati
- Aşısı ve serumu yoktur
- Kaşıntıya karşı: asit borikli talk pudrası, borikli vazelin, timollü gliserin
- Ateşli dönem dışında özel diyet gerekmez
Bu bilgiler, çocukluk çağında sık rastlanan döküntülü hastalıkların tanınması, korunması ve tedavisi açısından önemlidir. Her durumda hekim kontrolü ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerekir.