Işık nedir ve renkler cisimlerin ışığı yansıtma biçimiyle nasıl oluşur? Beyaz ışığın prizmadan geçerek kırmızıdan mora kadar spektruma ayrılması nasıl gerçekleşir? Toplamsal renkler (RGB) ve çıkartımsal renkler (CMYK) hangi temel fizik prensipleriyle çalışır?
🌈 IŞIK VE RENKLER
Işık ve renkler, fizik, optik ve algı bilimlerinin temel konularıdır. Renk, cisimlerin ışığı yansıtma veya soğurma biçimlerinin, insan gözü tarafından algılanması ve beynin bu algıyı yorumlaması sonucunda ortaya çıkar.
Işığın Doğası
- Elektromanyetik Dalga: Işık, elektromanyetik spektrumun insan gözünün algılayabildiği çok dar bir aralığıdır. Boşlukta sabit bir hızla (ışık hızı) yayılan enerji paketleri (foton) olarak da tanımlanabilir.
- Beyaz Işık: Güneş ışığı gibi “beyaz ışık”, aslında farklı dalga boylarına sahip tüm görünür renklerin (gökkuşağı renkleri) bir karışımıdır.
Renklerin Oluşumu (Prizma ve Spektrum)
- Kırılma: Beyaz ışık, bir prizmadan geçirildiğinde, farklı dalga boylarının farklı açılarda kırılması nedeniyle bileşen renklerine ayrılır. Bu sıralamaya spektrum denir.
- Spektrumun Sırası: Görünür spektrum, en uzun dalga boyundan en kısasına doğru şu şekilde sıralanır: Kırmızı, Turuncu, Sarı, Yeşil, Mavi, Çivit Mavisi (Indigo) ve Mor (Mor, en kısa dalga boyudur).
Cisimlerin Rengi Nasıl Oluşur?
Bir cismin rengi, o cismin üzerine düşen beyaz ışıktan hangi dalga boylarını yansıttığına ve hangi dalga boylarını soğurduğuna bağlıdır:
- Yansıma: Bir nesne, üzerine düşen ışığın kırmızı dalga boylarını yansıtıp diğerlerini soğuruyorsa, o nesneyi kırmızı renkte görürüz.
- Soğurma: Bir nesne, üzerine düşen ışığın tüm dalga boylarını soğuruyorsa, siyah görünür.
- Yansıtma: Bir nesne, üzerine düşen ışığın tüm dalga boylarını yansıtıyorsa, beyaz görünür.
Renk Karışımları
- Toplamsal Renkler (Işık Karışımı – RGB): Işıkların karıştırılmasıdır. Üç ana renk: Kırmızı, Yeşil ve Mavi (R, G, B). Bu üç rengin eşit oranda birleşimi, beyaz ışığı oluşturur. (Örn: Televizyon ve bilgisayar ekranları).
- Çıkartımsal Renkler (Pigment Karışımı – CMYK): Boya ve mürekkep gibi pigmentlerin karıştırılmasıdır. Pigmentler ışığı soğurduğu için, karıştırıldıkça daha koyu renkler elde edilir. Üç ana renk: Camgöbeği (Cyan), Kırmızımsı Mor (Magenta) ve Sarı (Yellow). Bu üç rengin eşit karışımı teorik olarak siyahı verir. (Örn: Baskı ve resim).