Kartal’lar hakkında her şey

Omurgalı hayvanlardan kuşlar (Avcı) sınıfının, karinalılar bölümüne giren bir takımdır. Et yiyen kara kuşlarıdır. Gagaları çengellidir.

KARTAL, korkunç bakışı, sivri pençeleri, keskin gagası, onurlu ve egemen duruşuyla saygı ve dehşet uyandırıcı bir yaratıktır. Ondan yalnız kuşlar değil, karada yaşayan hayvanların pek çoğu korkar. Boyu (gagasının ucundan kuyruğunun sonuna kadar) bir metre olan kartal, kuşların kralı sayılır. Koyu kahverengi tüyleri, ateşli bakışları, geniş kanatlarını açarak uçuşundaki heybetiyle ötedenberi insanların gözüne çarpmıştır.

Kartal türleri nelerdir?

Kaya Kartalı (Aquila Chry-saetus), Şah Kartalı (Aquila heliaca), Kanada Kartalı (Aguila Canadensis), Yılan Kartalı (Circaetus Gatlicus), Büyük Bağırgan Kartal (Aquila Clauga) ve benzeri gibi pek çok türleri vardır. Birçok hükümdarlar armalarında güç ve ihtişamlarını göstermek amacıyla Şah Kartalı yahut Kaya Kartalı‘nın resmini kullanmışlardır. Bugün Hava Kuvvetlerimizin arması olan ve SELÇUK KARTALI adı verilen Kaya Kartalı Anadolu Selçuklu Devleti‘nin arması olarak tarihe geçmiştir.

Kartalların boyları ne kadardır?

Kaya Kartalı, Kuzey Afrika’da Ön, Orta ve Doğu Asya ile Anadolu’da yaşar. Boyu 80-95 cm.’dir. Kanatlarını açtığı zaman bir ucundan ötekine uzunluğu 3 m.’ye varır.

Kartallar neyle beslenirler?

Kaya Kartalı, tavşan, sincap gibi küçük yapıdaki hayvanlarla ufak kuşları yiyerek beslenir. Dağlarda yasayan dağ keçileri, geyik gibi hayvanlara da saldırır. Avının üzerine atlarken baş döndürücü bir hızla (saatte 160 km.) dalar. Yuvasını yüksek dağların çıplak ve dik yamaçlarında kayalar üzerine kurar.

Kaya Kartalı, kanatlarını gererek yükseklerde hava cereyanları içinde uzun bir süre kanat çırpmadan uçabilir. Kendisine av olabilecek bir hayvan görünce kanatlarını kısarak tıpkı pike yapan bir uçak gibi büyük bir hızla yere iner. Sonra güçlü pençelerini avına geçirerek aynı hızla yükselir. Avını ya bir kayalığa konarak yer ya da parçalayıp yavrularına yedirir. Kaya Kartalı’nın yavruları çok iştahlı olur. Ana ve baba için onları doyurmak başlı başına bir sorundur. Bundan ötürü kaya kartalı yakaladığı avları, yuvaları yakınında bir yerde biriktirir ve yavrularının karınları acıktıkça bu kilerde her an besin bulabilmelerini sağlar.

Bir kaya kartalı, 24 saat içinde 5 keklik, 2-3 tavşan ve horoz yer… Kaya Kartalı’nın çoğalmasına gelince, dişisi üzeri kırmızımtırak lekeli iki beyaz yumurta yumurtlar. Beş hafta süren bir kuluçka devresinden sonra bu yumurtalardan bembeyaz tüylü yavrular çıkar. Ana; babanın getirdiği avı, gagası ve pençeleriyle parçalayıp yutar. Sonra tekrar çıkartıp yavrularının ağzına verir. Böylece yavrular ıslanmış ve biraz yumuşamış olan etleri kolayca yutup, daha çabuk sindirirler. Bir yavru günde bütün bir sincap veya birkaç küçük kuşla doyar. Kaya kartalı arasıra koyun sürülerini izler. Elverişli bulduğu bir yere gelince o kadar hızla sürüye dalar ki neye uğradıklarını anlayamayıp kaçışan koyunların, ortada bıraktıkları kuzuları kapıp havalanıverir. Hikâyelerde koskocaman kaya kartallannın dağlarda tek başına sürü otlatan küçük çobanları kapıp kaçtığı da anlatılır.

Kartalların insanlara faydası var mıdır?

Kartal, kendisinden fayda sağlayamadığımız bir hayvandır. Yalnız telekleri ve tüyleri şapkacılıkta süsleme malzemesi olarak kullanılır. Eskiden bu telek ve tüyler çok değerli tutulur, bunlarla silâhlar süslenir, yelpazeler yapılırdı. Eti çok sert olduğu için kaya kartalı hiçbir zaman av hayvanı olarak vurulmaz.

Kartallar ne kadar uzağı görebilir?

Kartalların ve Kartalgillerin de öbür kuşlar gibi çok keskin gözleri vardır. Kuşlar, büyük bir hızla uçarken bile küçücük bir sineği hemen farkeder ve gagalarını uzatıp yutuverirler. Eğer bizim gözlerimiz de kuşlarınki kadar keskin olsaydı, 500 m. uzaktaki bir gazetenin başlıklarını kolayca okuyabilirdik. Üstelik Kartalgillerin göz bebekleri insanlarınkinden daha büyüktür. Bundan ötürü çevrelerindekileri daha aydınlık görür. Bundan başka gözlerinin ışjğa karşı duyargalı olan bölümündeki hücrelerin sayısı da bizdekilerden çok fazladır. 1 mm’ik bir alanda ışığa karşı duyarlı olan hücrelerin sayısı 1 milyon kadardır.

Kartal başını çevirmeden de görebilir.

Kartalların gözleri, bütün kuşlarda olduğu gibi başlarının üzerine o biçimde yerleşmiştir ki başlarını hiç çevirmeden tam 300 derecelik bir açı içinde kalan bütün bir alanı görebilirler, (insanlar ancak 160 derecelik bir açı içinde görebilirler) Göz kapakları aşağıdan yukarıya doğru, gözün üçte birinden biraz yukarıya kadar kapanan titrek bir perde biçimindedir.

İlginiz çekebilecek diğer yazılar için buraya tıklayabilirsiniz..