Grimaldi’ler her defasında ülkeyi geri almayı ve yönetimi ellerine geçirmeyi başaran bir aile olarak kalmaya devam ettiler. Bu aileden Prens Antonio Grimaldi, erkek çocuğu olmadığından kızını De Mantignon adlı bir Norman’la evlendirdi (1715). Bu küçük devletin şimdi başında bulunan Prens Rainier III (Doğumu: 1923) bu evlenme ile devam eden soyun 31’inci hükümdarıdır.
Fransız İhtilali’nin etkilerinden kurtulamayan Avrupa ülkeleri arasında Monaco da vardır. Böylece bu küçük devlet de bir süre (1792–1814) Napolyon’un kurduğu imparatorluğa bağlı kaldı. Viyana Kongresi’nden sonra Fransa’dan koparılan topraklarla birlikte Monaco da Sardunya’nın yönetimine bırakıldı (1815).
Bundan sonraki yıllar içinde çeşitli siyasi olaylara sahne olan Monaco, Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen önceki yıllarda bağımsız bir devlet durumuna geldi (1911). Büyükbabası Louis II’nin yerine geçen (1949) Prens Rainier, bugün bu küçük devletin hükümdarıdır. 18 üyeden meydana gelen bir Millî Meclis ve 3 kişilik bir hükümet, Monaco Devleti’ni Prensle birlikte yöneten organlardır.
ANDORRA CUMHURİYETİ
Fransa’nın Arieje iliyle İspanya’nın Lérida bölgesi arasında ve Pirene Dağları üzerindeki önemli bir geçit üzerinde Avrupa’nın en küçük devletlerinden biri olan Andorra Cumhuriyeti yer alır.
Bugün, bütün Avrupa’da feodal (Ortaçağ Derebeyliği) düzenin uygulandığı tek devlet Andorra’dır. Fransa ile İspanya’daki Urgel Piskoposluğu’nun ortaklaşa destekleriyle bir çeşit iç bağımsızlıkla yönetilen bu küçük devletin yüzölçümü 453 km², nüfusu ise 33.000’dir.
Vadiler arasında yayılan 50 kadar irili ufaklı köyden meydana gelen bu küçük ülkenin başkenti 5.500 nüfusun oturduğu Andorra la Vieja’dır. Bu vadilerin en yüksek kesimi Soldeu (1850 m.)’dur. 24 kişiden meydana gelen bir Millî Meclis tarafından yönetilen Andorra Cumhuriyeti’nde, Fransa’nın ve Urgel Piskoposu’nun birer temsilcisi bulunur. Bunlar bu küçük devletten her yıl belli bir vergi alırlar. Ülkede kullanılan para, Fransız Frank’ı ile İspanyol Pezetası’dır.
Devletin resmî dili Katalonca (İspanya’da konuşulan bir dil) olmakla birlikte halkın çoğu Fransızca ya da İspanyolca konuşur.
ANDORRA’NIN ÖZELLİKLERİ
Pirene Dağları üzerindeki bu küçük ülkenin iklimi çok serttir. Kış ayları uzun ve yağışlı, yaz ayları ılımlı bir hava içinde geçer.
Bu iklimin içinde halk, geçimini yalnız arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinin tarımı ve vadilerde yetiştirilen bağların üzümleriyle sağlar. Tütüncülük ve hayvancılık da bu küçük ülkede oldukça gelişmiş durumdadır.
Andorra, doğal güzelliklerinin yanı sıra düşük gümrüklerden ötürü ülkede göze çarpan fiyat ucuzluğuyla da turistlerin akınlarına sahne olan bir devlettir. Başkentin 5 km. yakınlarındaki yüksek güçlü bir verici radyo istasyonu, bu küçük devletin sesini bütün Dünya’ya duyurur.
LIECHTENSTEIN PRENSLİĞİ
Liechtenstein Prensliği, Orta Avrupa’nın Ren Nehri vadilerinde ve Avusturya ile İsviçre arasındaki sınır kesiminde yer alan küçük bir devlettir. Yüzölçümü 159 km²’yi geçmeyen bu minimini devletin nüfusu da yalnız 26.000 kişidir. Başkenti 3.900 nüfuslu Vaduz kasabası olan bu küçük ülkenin, öbür oturma yerleri arasında dağ sporlarının yapıldığı Malbun anılmaya değer. Hıristiyanlığın Katolik mezhebine bağlı Liechtenstein halkının çoğunluğu Almanca konuşur.
Avrupa’nın en küçük devletlerinden birisi olan bu prensliğin kuruluşu Ortaçağ’ın feodalizm düzenine kadar derinleşir. Elden ele geçen ülke, sonunda Avusturyalı Liechtenstein aile soyunun yönetimine girdi (1719). Liechtenstein, bu arada (1806–1814) Ren Konfederasyonu Devletleri arasına da katıldı. Geçen yüzyıla kadar Avusturya’nın dış siyasetini izleyen bu küçük ülke, sonradan İsviçre ile yaptığı anlaşmalarla bu devlete yaklaştı. Devleti yöneten Liechtenstein prensleri, Türkler’e karşı yapılan savaşlarda, Avusturya Orduları Başkomutanlığı’nı yapan tanınmış bir ailenin torunlarıdır. Türk akıncıları birkaç kere bu küçük devletin başkenti Vaduz’a kadar girmişlerdir.
GELİŞEN BİR EKONOMİ
Liechtenstein, orman ve otlaklarla kaplı dağlık bir bölgedir. Alp Dağları’nın bu kesimindeki yüksekliği bazı yerlerde 2500 metreyi bile bulur.
Ren Nehri’nin alüvyonlu vadilerinde gittikçe gelişen bir tarım göze çarpar. Meyve çeşitleri ve hayvancılık da bu küçük devletin belli başlı geçim kaynağını meydana getirir. Son derece çekici doğal güzelliklerle gelişen turizm endüstrisinin yanı sıra pulculuk da Liechtenstein Prensliği’ne Dünya çapında ün sağlamıştır. Liechtenstein, 20 km.’yi geçmeyen demiryolundan başka son derece modern karayollarına da sahiptir. Ayrıca 12.000 abonelik bir telefon santralı bu küçük ülkeye modern bir çehre sağlar.