Zootekni ekonomik değeri olan hayvanların (evcil hayvanlar, çiftlik hayvanları) verimliliklerini, sağlıklarını ve genetik kalitelerini bilimsel yöntemler kullanarak artırmayı amaçlayan uygulamalı bilim dalıdır.
ZOOTEKNİ (HAYVAN BİLİMİ)
Zootekni, ekonomik değeri olan hayvanların (evcil hayvanlar, çiftlik hayvanları) verimliliklerini, sağlıklarını ve genetik kalitelerini bilimsel yöntemler kullanarak artırmayı amaçlayan uygulamalı bilim dalıdır. Temel olarak hayvancılık sektörünün daha kârlı, sürdürülebilir ve verimli hale gelmesi için çalışır.
Zootekninin Amaçları
- Verimlilik Artışı: Hayvanlardan elde edilen ürünlerin (et, süt, yumurta, yün) miktarını ve kalitesini artırmak.
- Genetik İyileştirme: Yapay seçilim ve genetik yöntemlerle hayvan ırklarının istenen özelliklerini (hızlı büyüme, hastalıklara direnç, yüksek süt verimi) geliştirmek.
- Refah ve Sağlık: Hayvanların yaşam koşullarını, beslenmelerini ve barınaklarını optimize ederek sağlıklarını ve refahlarını sağlamak.
- Sürdürülebilirlik: Çevresel etkiyi azaltan, kaynakları verimli kullanan ve etik değerlere uygun hayvancılık sistemleri geliştirmek.
Zootekninin Temel Uygulama Alanları
- Hayvan Besleme: Hayvanların türüne, yaşına ve üretim amacına uygun (büyüme, süt üretimi, yumurtlama) en dengeli ve ekonomik rasyonları (yem karışımlarını) hazırlar.
- Islah ve Genetik: Hayvan ıslahı yöntemlerini (Yapay tohumlama, embriyo transferi) kullanarak genetik ilerlemeyi sağlar ve yeni verimli ırklar geliştirir.
- Barınak ve Çevre Yönetimi: Hayvanların strese girmemesi ve hastalanmaması için uygun sıcaklık, havalandırma, temizlik ve alan standartlarını belirler.
- Hayvan Davranışı (Etoloji Uygulamaları): Hayvanların doğal davranışlarını anlayarak sosyal stres faktörlerini ortadan kaldırır ve üretim performanslarını iyileştirir.
Zootekninin Kapsadığı Başlıca Hayvan Grupları
- Büyükbaş Hayvanlar (Sığır, manda)
- Küçükbaş Hayvanlar (Koyun, Keçi)
- Tek Tırnaklılar (At, eşek)
- Kanatlı Hayvanlar (Tavuk, hindi, ördek, kaz)
- Su Ürünleri (Balıkçılık ve su kültürü – Akuakültür)