🦠 Genel Bilgiler
Zatürree, tıp dilinde pnömoni olarak adlandırılır. Geçmişte ölümcül olan bu hastalık, günümüzde antibiyotik ve sülfamitler sayesinde kontrol altına alınmıştır. Ancak hâlâ yaşlılar ve küçük çocuklar için ciddi bir tehditoluşturmaktadır.
🔬 Zatürree Türleri
Zatürree, mikropların türüne veya akciğerde yerleştikleri bölgeye göre sınıflandırılır.
Mikrop Türlerine Göre:
- Pnömokok
- Streptokok
- Stafilokok
- Friedlander basili
- Enfluenza
- Verem
- Virüs zatürreeleri
Yerleşim Bölgesine Göre:
- Lob zatürreesi
- Kesecik zatürreesi (Bronko-pnömoni)
- Soluk borusu zatürreesi
- Hipostatik zatürree
🫁 Lob Zatürreesi
- Akciğerin bir veya birkaç lobunu etkiler.
- M.S. 2. yüzyılda Arataeus tarafından tanımlanmıştır.
- Streptokok ve pnömokok mikropları neden olur.
- Mikrop taşıyıcı sağlıklı bireyler hastalığı yayabilir.
🫁 Kesecik Zatürreesi (Bronko-pnömoni)
- Solunum borucuklarının uç dalları ve keseciklerini etkiler.
- Mikroplar normalde vücutta bulunur, bağışıklık zayıfladığında hastalık gelişir.
- Özellikle çocuklar ve yaşlılarda görülür.
- Kızamık, boğmaca, bronşit ve nezle ile tetiklenebilir.
- Antibiyotiklere karşı dirençli olabilir.
🫁 Soluk Borusu Zatürreesi
- Soluk borusuna yabancı madde kaçmasıyla oluşur.
- Solunum reflekslerinde bozulma yaratır.
🫁 Hipostatik Zatürree
- Süreğen hastalıklar ve kalp rahatsızlıkları sonucu akciğerde kan toplanmasıyla oluşur.
- Mikroplar bu zayıf bölgelerde hastalık oluşturur.
⚠️ Belirtiler
- Kuluçka süresi: 1–2 gün
- Baş ağrısı, terleme, ateş (39–40°C)
- Öksürük, pembe paslı balgam
- Dil bozukluğu, dudakta uçuk
- Yan ağrısı, solunum güçlüğü
- Sinirsel belirtiler: çocuklarda kasılmalar
- Sindirim sistemi: bulantı, kusma, karın şişliği, ishal
⚠️ Komplikasyonlar
Zatürree sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilecek ikincil hastalıklar:
- Zatülcenp (kuru/sulu)
- Göğüs zarı iltihabı
- Kalp zarı ve içi iltihabı
- Menenjit
- Eklem iltihapları
- Damar tıkanmaları
- Karın iltihabı
- Nefrit
- Akciğer apsesi
- Cilt apseleri
- Tükürük bezleri iltihabı
- Orta kulak iltihabı
💊 Tedavi
- Penisilin: pnömokoklara karşı çok etkili
- Aureomisin, terramisin: alternatif antibiyotikler
- Mutlak istirahat şarttır
- Oda havalandırılmalı
- Beslenme: şekerli, nişastalı gıdalar; süt, çorba, meyve suyu
- Semptomlara yönelik ilaçlar: öksürük, yan ağrısı, karın şişliği
- Serum tedavisi: antibiyotik etkisizse uygulanır
Zatürree, erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir. Ancak komplikasyon riski yüksek olduğundan özellikle yaşlılar ve çocuklar için dikkatli takip gerektirir.