🦕 Yaşayan Fosiller
Yeni ve bilinmeyen ülkeler bulmak için ekvator bölgelerinin insan girmemiş ormanlarında büyük ve tehlikeli serüvenlere atılan araştırıcılar ile buzlu ve sonsuz denizlerde ömrünü tüketen kurt denizciler, sakin limanlara ve kalabalık şehirlere döndükleri zaman başlarından geçenleri anlatırken, korkunç görünüşlü «ejderhalar» ve acayip yaratıklardan da söz ederler.
Acaba bu «devler», «canavarlar» serüvencilerin hayallerinden başka yerde yaşamayan masal kahramanları mıdır? Yoksa yeryüzünün tenha köşelerinde sahiden yaşıyorlar mı? Çoğunlukla dağlık ve ormanlık tropikal bölgelerde yaşayan halkın birbirlerine anlattıkları hikâyelerde geçen fantastik olaylarda bir ölçüde gerçek payı olduğu anlaşılmıştır. Bilinmeyen yerlere yapılan araştırma gezilerinde, milyonlarca yıl önce yaşamış ve ancak fosillerini görebildiğimiz ender hayvanların canlılarına rastlanmıştır. Bunlara «yaşayan fosiller» denilir.
🧬 Yaşayan Fosiller
Fosil denilince tortul kayalarda jeolojik dönemlerden günümüze kadar gelmiş hayvan veya bitki kalıntıları akla gelir. Bunların milyonlarca yıl canlı kalmaları asla düşünülemez. Bilim diline yerleşmiş olan «yaşayan fosiller» teriminin anlatmak istediği kavram başkadır. Paleozoik, Mezozoik, Senozoik gibi Birinci, İkinci veya Üçüncü Jeolojik Zamanlardan; milyonlarca yıldan beri nesli kaybolmamış hayvan türlerini anlatmak için bu terimden yararlanılmıştır.
Pek çok hayvan ve bitki türü kaybolup yeryüzünden silindiği hâlde bu hayvanlar milyonlarca yıl nasıl olmuş da kaybolmamışlar? Bu soruya cevap vermek olanak dışıdır. Bilinen gerçek, bu canlı fosillerin hemen hepsinin çirkin, tiksindirici, antipatik olması, hatta masallardaki korkunç görünüşlü ejderhalarla canavarlara benzemesidir.
📣 Önemli Bir Açıklama
«Yaşayan Fosiller» denilen hayvan türleri, aynı türdeki eski hayvanlara bütün özellikleriyle benzemezler. Bunların bir bölümü, dış görünüş bakımından değişikliğe uğramıştır. En büyük değişiklik, büyüklük bakımından olmuştur. Milyonlarca yıl önce yaşayan kendi türlerine göre günümüzde yaşayanlar küçüktür. Jeolojik dönemlerdeki dev ağaçlar, günümüzde nasıl eğrelti otu haline gelmişse, bu hayvanlar da dev gibi dedelerine oranla familyalarının cüceleri sayılırlar. Ancak, anatomi ve fizyoloji bakımından özelliklerini korumuşlardır.
🦌 Memeliler
Amerika Antilopu (Antilocapra Americana)
Üçüncü ve Dördüncü Jeolojik Zamanlardan kalma, çok eski bir tür olan bu hayvan günümüzde ancak Orta ve Kuzey Amerika’nın dağlık bölgelerinde yaşamaktadır. Avrupa ve Asya’da, insanların ulaşamadığı sarp tepelerde başka türleri bulunur. Alp, Ural ve Kafkas Dağları’nda «Dağ Keçisi» veya «Yabani Keçi» adı verilenleri de bunlara benzer. Bu hayvanın avlanması bütün ülkelerde yasaklanmıştır.
Okapi (Okapia Johnstoni)
Bir at büyüklüğünde olan, fakat daha çok zürafaya benzeyen bu hayvana «Okapi» adı verilir. Yeryüzünde yalnız Kongo’nun çok sık ağaçlarla kaplı ekvator ormanlarında rastlanır. Bilginlerin yaptıkları incelemelere göre, milyonlarca yıl önce İran ve Orta Avrupa ormanlarında da yaşıyorlardı.
Pangolin (Manis Pentadactyla)
Pullu memelilerden olan Pangolin’in vücudu iri ve kalın pullarla örtülüdür. Dişlerden yoksundur ve yapışkan bir salgı ile kaplanmış uzun diliyle yüzlerce karınca ve termit yeme olanağına sahiptir. Asya ve Afrika’nın bazı bölgelerinde, genellikle ağaçlar üzerinde yaşar. Afrika’nın tropik bölgelerinde dev boyutlara erişen türleri vardır. Dış görünüşü, özellikle pulları, sürüngenlerin memelilere geçiş zamanından kalma olduğu zannını uyandırmaktadır.
Yerdomuzu (Orycteropus afer)
Oldukça acayip bir vücudu olan bu hayvan, domuza benzeyen bir bedene ve karıncayiyeni andıran bir kafaya sahiptir. Boyunun 2 metreye eriştiği görülmüştür. Somali ve Orta Afrika’da yaşayan bu «kazıcı-ayak» genellikle dili ile avladığı karınca ve termitlerle beslenir. Üçüncü Jeolojik Zaman kalıntılarında «yer-domuzgiller» kalıntılarına rastlanılmıştır.
Kanguru (Macropus major)
Karakteristik «keseliler»den kangurular, günümüzde yalnız Avustralya, Tasmanya ve Yeni Gine’de yaşarlar. Bu hayvanlar, Üçüncü Jeolojik Zamanda gelişmiş olan memeliler yeryüzüne yayılırken, yalnız Avustralya kıtası ve civarındaki adalarda bulunuyorlardı. Günümüzdeki kangurular milyonlarca yıl önceki jeolojik zamanlarda yaşayan ilkel kangurulardan gelmiş nesillerdir.
🐦 Kuşlar
Kivi (Apteryx mantelli)
Bu kuş, tavuktan biraz daha büyüktür. Yalnız Yeni Zelanda’da yaşar. Kanatları olmadığı için Latince «kanatsız» anlamına gelen «apteryx» bilim alanında kullanılır. Kivi, aslında tamamen kanatsız değildir. Ancak, kanatları çok küçüktür. Bazı bilginler «Apteryx»in birkaç yüzyıl öncesine kadar yaşayan ve sonra nesli tükenen çok iri bir kuş olan «Moa»nın bodur bir değişimi olduğunu söylerler.
🐟 Balıklar
Omurgalı bir hayvan olan balıkların tükel ağızlılar sınıfının bir takımı olan bu iki balığın 60 milyon yıl önceleri yaşadığı sanılmaktadır. Bu döneme ait kalıntıların arasında bu balıkların fosillerine rastlanmıştır. «Malania» ve «Latimeria» adı verilen bu balık türlerine 20 yıl önce Mozambik Kanalı’nın derin sularında rastlanmış ve burada ilk kez avlanmıştır.
Yüzgeçlerinin uçlarındaki dikenler kısa bir pençeye benzer. Çok eski zamanlarda, karalara çıkıp yürüyen omurgalı hayvanlardan balıkları hatırlatmaktadır.
«Malania»nın «Latimeria»dan epeyce farklı bir vücudu vardır. Sırttaki ilk dikenden yoksundur. Uzun kuyruk da oluşmamıştır.
🐊 Sürüngenler
Varan (Varanus Komodoensis)
Üç buçuk metreyi geçen boyu, pullu ve kalın derisi, sivri pençeleri ve çirkin görünüşüyle masallardaki ejderhaları hatırlatır. Yalnız Sonda Takımadaları’nda ve adını aldığı Komodo Adası’nda yaşar. Geyik, at, yaban domuzu ve her türlü hayvan leşini yiyerek beslenir. Komodo Adası’nın ejderi Üçüncü Jeolojik Zamandan kalmış, ender görülen bir «yaşayan fosil»dir.
Tuatara (Sphaenodon punctatum)
Yaklaşık olarak 70 santim kadar boyu ve pullarla kaplı bir derisi vardır. Başının tepe kısmından kuyruğunun ucuna kadar kalın ve kesici çivilere benzeyen çelik gibi sert dikenlere sahiptir. Dünya yüzünde çok ender rastlanan yaratıklardan olan bu hayvan yalnız Yeni Zelanda Adası’nın Plenty Körfezi kıyılarında yaşamaktadır. Bu tür, hem suda hem karada yaşayan Birinci Zaman (Paleozoik) hayvanlarındandır. Kendi takımının yaşayan tek türü olduğu için yeryüzündeki en ihtiyar hayvan nesli olarak nitelendirilir.
🦀 Kabuklular
Limulus (Xifosuri)
Bu çok ender rastlanan kabuklu hayvan, Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarındaki Boston Kenti’nden Meksika’nın güneyindeki Yucatan Yarımadası’na kadar uzanan alanda ve Uzak Doğu denizlerindeki Malezya civarındaki adalarda yaşar. Paleozoik (Birinci) Zamanda yaşayan «Trilobit»lerden günümüze kadar gelebilmiş olan «Limulus», bazı bilginlere göre örümceğims