William Harvey kimdir, neyi keşfetmiştir, nerede çalışmıştır, nasıl bir yöntem izlemiştir, ne zaman bilim tarihine damga vurmuştur? 17. yüzyılda yaşayan İngiliz hekim, kan dolaşımını doğru şekilde tanımlayarak modern tıbbın temellerini atmıştır.
William Harvey (1578–1657), İngiliz hekimdir. Anatomi ve fizyoloji alanındaki çalışmalarıyla, özellikle de kanın vücutta dolaşım sistemini doğru bir şekilde tanımlamasıyla modern tıbbın kurucularından biri kabul edilir.
Kan Dolaşımının Keşfi
Harvey’den önce, Antik Yunan hekimi Galen’in kanın karaciğerde yapıldığı ve kaslar tarafından tüketildiği yönündeki teorisi hakimdi. Harvey, bu geleneksel görüşe meydan okudu.
- Deneysel Yöntem: Harvey, anatomik gözlemlerini ve hassas deneylerini (özellikle canlı hayvanlar ve kadavralar üzerinde) kullanarak kanın hareketini inceledi.
- Devrimci Teori: 1628 yılında yayımladığı eseri Exercitatio Anatomica de Motu Cordis et Sanguinis in Animalibus (Hayvanlarda Kalbin ve Kanın Hareketi Üzerine Anatomik Bir Çalışma) ile kanın vücutta kapalı ve sürekli bir sistem içinde dolaştığını kanıtladı.
- Kalbin Rolü: Kalbin, kanı damarlar içinde tek yönde zorlayan ve sürekli olarak vücuda pompalayan bir pompa görevi gördüğünü açıkça gösterdi.
Keşfin Temel Kanıtları
- Kanın Miktarı: Kalbin her atışta pompaladığı kan miktarını hesaplayarak, bu kadar büyük miktarda kanın sürekli olarak yapılıp tüketilemeyeceğini, dolayısıyla kanın bir döngü içinde hareket etmesi gerektiğini gösterdi.
- Damarlardaki Kapakçıklar: Özellikle toplardamarlardaki tek yönlü kapakçıkların, kanın sadece kalbe doğru akmasını sağladığını gözlemledi.
- Tek Yönlü Akış: Kanın atardamarlardan organlara gittiğini ve toplardamarlardan geri döndüğünü kanıtladı.
Mirası
William Harvey’in kan dolaşımı teorisi, fizyoloji ve tıbbi anlayışta devrim yarattı. Onun çalışması, vücudun fonksiyonlarının mekanik ve deneysel prensiplerle anlaşılabileceği fikrini güçlendirdi ve daha sonra kılcal damarları keşfeden Marcello Malpighi gibi bilim insanlarının çalışmalarına zemin hazırladı.