Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) ve Uzaktan Algılama
Tanım
Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS), coğrafi referanslı verilerin (konum bilgisi içeren veriler) toplanması, depolanması, analizi, yönetimi ve haritalar aracılığıyla sunulması için kullanılan bilgisayar tabanlı bir araçtır. Uzaktan Algılama ise, yeryüzü veya bitkiler hakkında veri toplamak için temas etmeden (genellikle uydu veya İHA’lar aracılığıyla) yapılan ölçüm ve görüntüleme tekniğidir.
Tarımdaki Rolü
GIS ve Uzaktan Algılama, çiftçilere tarladaki değişkenliği haritalama ve görselleştirme yeteneği sağlar. Bu teknolojiler, toprağın yapısı, bitkilerin büyüme hızı ve sağlığı gibi kritik bilgileri geniş bir alanda hızlıca ve periyodik olarak izlemeyi mümkün kılar.
Temel Veri Kaynakları
- Uydu Görüntüleri: Geniş tarım alanlarının düzenli ve tekrarlı görüntülemesini sağlar. Özellikle büyük ölçekli tarım operasyonları için maliyet etkin bir çözümdür.
- İnsansız Hava Araçları (İHA/Drone) Görüntüleri: Çok daha yüksek çözünürlük ve esneklik sunar. Bitki seviyesinde, noktasal hasar tespiti ve detaylı tarla içi gözlem için idealdir.
- Yer Sensör Verileri: Toprak numuneleri, verim monitörlerinden alınan hasat verileri ve diğer yakın algılama sensörlerinden gelen veriler GIS ortamına entegre edilir.
Kritik Analiz Yöntemleri
- Verim Haritaları: Hasat sırasında biçerdöver üzerine monte edilen sensörlerle tarlanın hangi bölgelerinin daha yüksek/düşük verim verdiğini gösterir. Bu, gelecekteki girdi optimizasyonu için temel veridir.
- Bitki Sağlığı İndeksleri (NDVI): Görünür ve Kızılötesi ışık bantları kullanılarak, bitki örtüsünün yoğunluğu ve sağlık durumu (fotosentetik aktivite) haritalanır. Normalleştirilmiş Fark Bitki İndeksi (NDVI) en sık kullanılan indekstir. Sağlıksız alanlar, bu haritalarda kolayca tespit edilebilir.
- Toprak Haritaları: Tarlanın toprak tipi, pH seviyesi, drenaj özellikleri ve besin içeriği gibi fiziksel ve kimyasal özelliklerinin mekânsal dağılımını gösterir.
GIS’in Karar Verme Sürecine Katkısı
Toplanan tüm bu coğrafi veriler GIS yazılımı içinde üst üste bindirilir ve analiz edilir. Bu sayede, “Düşük verimli olmasının nedeni düşük toprak pH seviyesi olan bölgeler hangileridir?” gibi karmaşık sorulara cevap bulunabilir. Bu bilgi, Hassas Tarım uygulamaları için gerekli olan Reçete Haritalarının oluşturulmasını sağlar.
Gelecek Etkisi
Görüntüleme teknolojilerindeki ilerlemeler ve yapay zekâ entegrasyonu sayesinde, gelecekte GIS sistemleri sadece harita sunmakla kalmayacak; aynı zamanda tarladaki her bir bitkinin gelişimini tahmin edebilen, 4 boyutlu (mekân + zaman) dinamik tarım modelleri oluşturacaktır.