Tarih öncesi çağlar nerede başlamıştır, nasıl sınıflandırılır, kimler tarafından incelenir ve ne zaman sona ermiştir? İnsanlığın yazı öncesi dönemi olarak bilinen bu uzun süreç, arkeolojik buluntular sayesinde anlaşılmış ve taş ile maden kullanımına göre dönemlere ayrılmıştır.
📜 TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR (PREHISTORYA)
Tarih Öncesi Çağlar (Prehistorya), yeryüzünde insanın ortaya çıkışından yazının icadına ve kullanılmaya başlanmasına kadar geçen uzun dönemi kapsar. Bu çağlar hakkındaki bilgiler, yazılı belgelerden değil, arkeolojik kazılarda bulunan aletler, yapılar, sanat eserleri ve insan kalıntıları üzerinden elde edilir.
Çağların Sınıflandırılması
Tarih öncesi çağlar, genellikle insanların kullandığı temel malzemeye göre sınıflandırılır:
- Taş Devri: İnsanın alet yapımında ana malzeme olarak taşı kullandığı en uzun dönemdir.
- Eski Taş Çağı (Paleolitik):
- İnsanların avcılık ve toplayıcılıkla geçindiği, göçebe yaşadığı dönemdir.
- Kaba yontulmuş taş aletler (baltalar, bıçaklar) kullanılmıştır.
- Mağara sanatı (Altamira, Lascaux) bu dönemin kültürel mirasıdır.
- Orta Taş Çağı (Mezolitik):
- Buzul çağının sona ermesiyle iklimin ısındığı geçiş dönemidir.
- Daha küçük ve daha ince taş aletler (mikrolitler) kullanılmaya başlanmıştır.
- Yeni Taş Çağı (Neolitik):
- Tarımın icadı (yaklaşık M.Ö. 10.000) ile en büyük devrim yaşanmıştır.
- İnsanlar yerleşik hayata geçmeye ve ilk köyleri (Çatalhöyük) kurmaya başlamıştır.
- Cilalı taş aletler ve seramik yapımı yaygınlaşmıştır.
- Eski Taş Çağı (Paleolitik):
- Maden Devri: İnsanın taşın yanı sıra metal işlemeyi öğrendiği dönemdir.
- Bakır Çağı (Kalkolitik): İlk kullanılan metal olan bakırın alet yapımında yerini almaya başladığı dönemdir.
- Tunç (Bronz) Çağı: Bakır ile kalayın karıştırılmasıyla daha sert ve dayanıklı olan tuncun üretildiği dönemdir. Büyük medeniyetler (Mısır, Mezopotamya) bu çağda yükselmiştir.
- Demir Çağı: Demirin işlenmesinin öğrenilmesiyle daha sert ve yaygın aletlerin üretildiği ve güçlü devletlerin kurulduğu dönemdir.