⚖️ Özgül Ağırlık Nedir?
Özgül ağırlık, bir maddenin belirli hacimdeki ağırlığının, aynı hacimde ve 4°C sıcaklıktaki suyun ağırlığına oranıdır. Bu oran, maddenin yoğunluğunu ifade eder ve “bağıl yoğunluk” olarak da adlandırılır.
Örnek:
- 1 kg kurşun bir sigara paketine sığarken,
- 1 kg kuştüyü bir yastığı doldurur.
Bu fark, kurşunun kuştüyünden daha yoğun olduğunu gösterir.
🌡️ Ölçüm Koşulları
- Suyun özgül ağırlığı 4°C’de 1 kabul edilir.
- Cıva için en uygun ölçüm sıcaklığı 15°C’dir. Bu sıcaklıkta 1 litre cıva 13.558 kg’dır.
- Gazların özgül ağırlığı için 0°C sıcaklık ve 760 mmHg basınç altında havanın özgül ağırlığı 0.00129’dur ve pratikte “1” kabul edilir.
🔩 Metallerin Özgül Ağırlıkları
| Metal | Özgül Ağırlık |
| Altın | 19.3 |
| Alüminyum | 2.7 |
| Bakır | 8.9 |
| Gümüş | 10.5 |
| Kurşun | 11.3 |
| Cıva | 13.6 |
| Platin | 21.4 |
| Osmiyum | 22.5 |
| Demir | 7.8 |
| Lityum | 0.53 |
| Magnezyum | 1.75 |
| Uranyum | 18.7 |
🧪 Ametaller ve Gazlar
| Ametaller | Özgül Ağırlık |
| Bor | 2.5 |
| Fosfor (beyaz) | 1.83 |
| Karbon (grafit) | 2.25 |
| Karbon (elmas) | 3.52 |
| Kükürt | 2.90 |
| Silisyum | 2.42 |
| Gazlar (Hava = 1) | Özgül Ağırlık |
| Hidrojen | 0.069 |
| Helyum | 0.138 |
| Oksijen | 1.105 |
| Karbon dioksit | 1.53 |
| Radon | 7.53 |
| Xenon | 4.52 |
🧴 Sıvıların Özgül Ağırlıkları
| Sıvı | Özgül Ağırlık |
| Su | 1 |
| Alkol | 0.79 |
| Benzen | 0.81 |
| Kloroform | 1.49 |
| Motorin | 0.82 |
| Bitkisel yağ | 0.9–0.95 |
| Terebentin | 0.87 |
🧱 Katıların Özgül Ağırlıkları
| Katı | Özgül Ağırlık |
| Cam | 2.4–5.9 |
| Çimento | 2.7–3.0 |
| Granit | 2.7 |
| Mermer | 2.6–2.84 |
| Kemik | 1.7–2.0 |
| Tuğla | 1.4–2.2 |
| Mantar | 0.22–0.26 |
🌲 Odun Türleri
| Ağaç Türü | Özgül Ağırlık |
| Dişbudak | 0.65–0.85 |
| Abanoz | 1.11–1.33 |
| Söğüt | 0.4–0.6 |
| Meşe | 0.6–0.9 |
| Mahon | 0.66–0.85 |
🧫 Polimerler
| Polimer | Özgül Ağırlık |
| Bakalit (Fenol-formaldehid) | 1.2–1.7 |
| Polietilen | 0.9–0.93 |
| Polimetakrilat (Sentetik cam) | 1.16–1.2 |
| Polistiren | 1.05–1.07 |
📐 Özgül Ağırlık Nasıl Hesaplanır?
- Formül: Özgül Ağırlık = Ağırlık / Hacim
Ağırlık kg ise hacim litre; ağırlık gram ise hacim mililitre alınır.
- Hacim ve özgül ağırlık biliniyorsa: Ağırlık = Hacim × Özgül Ağırlık
Özgül ağırlık, maddelerin yoğunluklarını karşılaştırmak ve fiziksel özelliklerini anlamak için temel bir ölçüdür. Bu değerler, sıcaklık ve basınca bağlı olarak değişebilir.