Türklerin anayurdu olan Orta Asya’dan, iklim değişikliği ve kuraklık sebebiyle yıllarca süren göç dalgaları halinde batıda Anadolu’ya, doğuda Çin’e ve güneyde Hindistan’a doğru yayılması nasıl gerçekleşti? Hun devleti, Teoman ve Mete liderliğinde (kim) bu anayurtta nasıl kuruldu?
🐎 ORTA ASYA’DAKİ TÜRKLER (GÖÇLER)
(Türklerin anayurdu ve göçler)
Türklerin anayurdu Orta Asya‘dır. O zamanlar Orta Asya’nın sınırları doğuda Kingan, kuzeyde Altay, güneyde Karanlık ve Hindikuş dağlarına, batıda da Hazar Denizi’ne kadar dayanıyordu. Türkler daha çok bu bölgenin Altay Dağları, Pamir Yaylası ve Hazar Denizi arasındaki bölümünde toplanmışlardı.
Göçlerin Sebepleri
Bu bölgeler önceleri çok elverişli iklim koşulları olan yerlerdi ve Türkler burada ileri bir uygarlık yaşıyorlardı. Zamanla havaların ısınmasıyla Orta Asya kurumaya başladı. Sık sık meydana gelen kum fırtınaları burayı oturulmaz hale getirdi.
Bu nedenle Türkler, daha iyi yerlere gitmek üzere yavaş yavaş Orta Asya’dan göç etmeye başladılar. Göçler yıllarca sürdü.
Göç Yönleri
Göçler daha çok doğu, batı ve güney yönlerinde oldu:
- Doğuya Gidenler: Çin’e.
- Güneye Gidenler: Afganistan ve Hindistan’a.
- Batıya Gidenler: İran, Mezopotamya, Anadolu, Suriye ve Mısır ile Güney Rusya ve Orta Avrupa’ya yayıldılar.
Hunlar
Göçlerden sonra Orta Asya’daki insanların büyük kısmı daha elverişli ülkelere göç ederken, bir kısmı da buranın yaşanmaya yeterli yerlerinde kaldı. Bunlar burada Hun devletini kurdular.
- İlk Dönem: Orhun ve Selenga ırmakları dolaylarında toplanarak birbirinden ayrı boylar halinde yaşadılar. Daha sonra birleşerek Çin topraklarına saldırmaya başladılar.
- Teoman ve Mete: Devlet, Teoman‘ın hükümdar olmasıyla daha da güçlendi. Hunların en büyük komşuları Çinlilerdi ve iki devlet durmadan savaşırdı; galip gelen hep Türkler olurdu. Özellikle Teoman ve Mete zamanında Türkler, Çinlileri birçok yenilgiye uğrattılar.
- Sonuç: Sonunda Çinliler vergi ödemeyi kabul etti. Ancak Hunların zayıflaması üzerine Çinliler çeşitli entrikalarla bu devleti parçaladılar.