ORDU

YÜZEY ŞEKİLLERİ

Ordu ilinin $\%83,6$’sı dağlarla kaplıdır. Yüzey şekilleri iki kısımda incelenir. Birinci kısımda denize paralel uzanan Doğu Karadeniz Dağları’nın Canik Dağları bölümü ve kıyıda ince şerit halinde kıyı ovaları bulunur. Bu dağların yüksekliği $3.000\text{ m}$’yi aşar. Kıyı dağları ile Karadeniz arasındaki dar şerit, Karadeniz’e dökülen kısa akarsuların vadileriyle parçalanmıştır.

İlin başlıca yükseltileri şunlardır: Karagöl Dağı ($3.105\text{ m}$), Göndeliç Tepesi ($2.789\text{ m}$), Yaylı Tepe ($2.619\text{ m}$), Eğriçu Tepesi ($2.288\text{ m}$), Seyit Tepesi ($2.103\text{ m}$), Kabak Tepe ($1.910\text{ m}$), Kuşkaya ($1.900\text{ m}$), Fındıkalan Tepesi ($1.660\text{ m}$), Kargan ($1.000\text{ m}$), Kumru ($750\text{ m}$), Boztepe ($450\text{ m}$).

Ordu’nun $\%15,9$’u platolarla kaplıdır. Canik Dağları’nın akarsu vadileriyle parçalanmış kesimlerinde birtakım yaylalar oluşmuştur. En önemli yaylalar Çambaşı, Perşembe, Keyfalan’dır. Ordu’da ovalar çok az yer tutar ($\%5$ kadar).

AKARSULAR VE GÖLLER

İlde irili ufaklı birçok akarsu vardır; hepsi de Karadeniz’e dökülür. Başlıcaları şunlardır: Melet, Cüreni, Cevizdere, Lahha, Cûri, Akçaova, Acısu, Bülbül ve Civil dereleri. Bunlardan Melet ilin en büyük ve en önemli ırmağıdır. $2.400\text{ m}$yükseklikten doğar, suyu boldur. Tomruk taşımada yararlanılır. İlde büyük göl yoktur. Dağların yüksek bölümlerinde buzul gölleri vardır. En önemlisi Karagöl Dağı üzerindeki Karagöl’dür.

İKLİM

Kıyı kesiminde, Canik Dağları’nın denize bakan yamaçlarında tipik Karadeniz iklimi görülür. Yazlar serin, kışlar ılık geçer; her mevsim yağışlıdır. Canik Dağları’nın güneye bakan yamaçlarında kara iklimi görülür. Çünkü denize paralel uzanan Canik Dağları Karadeniz’den gelen nemli havanın iç kısımlara geçmesini engeller. Buralarda yazlar sıcak ve kurak, kışlar çok sert geçer. Ordu ilinde yıllık sıcaklık ortalaması $13,9\text{°}$’dir. En soğuk aylar Ocak, Şubat, en sıcak aylar Haziran ve Temmuz’dur. Yıllık yağış ortalaması $1.296,6\text{ mm}$’dir.

BİTKİ ÖRTÜSÜ

Canik Dağları’nın denize bakan yamaçları bol yağış sayesinde zengin bitki örtüsüyle kaplıdır. $1.200\text{–}1.300\text{ m}$ yüksekliğe kadar yayvan yapraklı ormanlar, daha yüksek kesimlerde iğne yapraklı ormanlar yer alır. Kıyı şeridinin bazı yerlerindeki ormanlarda azalmalar olmuş, seyrekleşen bu ormanların yerini defne, funda, mersin gibi Akdeniz bitkileri almıştır. Boztepe’nin yamaçları, taflanlar, zakkumlar, serviler ve zeytinlerle Akdeniz bitki örtüsünü andırır.

EKONOMİ
TARIM VE HAYVANCILIK

Halkın çoğu geçimini tarımdan sağlar. Karadeniz ikliminin etkisi nedeniyle her mevsim yağışın olması aslında bir orman ağacı olan fındığın yayılmasına yol açmıştır. Kıyı kesiminde fındık ve mısır; iç kesimlerde ise patates ve tahıl üretimiyle hayvancılık yapılır. Ordu’da tarıma elverişli toprakların il alanı içindeki payı $\%99$’dur. Baklagiller’den en çok fasulye, endüstri bitkilerinden ise, patatesten sonra soya fasulyesi yetiştirilir. Çay üretimi Ordu ili merkeziyle, Perşembe ve Fatsa ilçelerinde yapılır. Elde edilen çaylar Giresun ve Tirebolu’daki fabrikalarda işlenir. İlde yağışın çok olması nedeniyle sebzecilik çok gelişmemiştir. Meyve üretimi çok çeşitlidir. Başta fındık olmak üzere turunçgiller, elma, armut, dut, ceviz, Trabzon hurması, kiraz, kestane, muşmula yetiştirilir. $1980$ yılında ildeki fındık ağaçlarının sayısı $67$ milyonun üstündeydi. Ordu’da fındık üretimi halkın başlıca geçim kaynağıdır. Modern yöntemler en çok Ordu’da kullanılır. Ordu’da ana ürünlerin üretim miktarları şöyledir ($1978\text{–}80$ ortalaması, ton olarak): Buğday ($15.775$), arpa ($7.637$), mısır ($97.455$), fasulye ($1.782$), soya ($673$), patates ($102.423$).

Ordu, hayvan varlığı bakımından, Karadeniz Bölgesi’nde Samsun’dan sonra gelir. Hayvancılık, fındık üretiminin yapıldığı alanlar dışında, iç kesimlerdeki yaylalarda yapılır. Çayır ve meraların $\%12$’lik yer kaplaması hayvancılık için elverişli bir zemin hazırlamıştır. İlde en çok koyun ve sığır yetiştirilir. $1980$’de koyun sayısı $300.000$’i, sığır sayısı da $280.000$’i aşmıştır. İlin yüksek kesimlerinde kıl keçisi beslenir. Tiftik keçisi çok azdır. Keçi varlığı $1980$’de $24.000$’e düşmüştür. Ayrıca $33.000$ de manda vardır. Tavukçuluk ilde yaygındır. $1980$’de tavuk sayısı $532.000$’e yaklaşmış, yumurta üretimi de $26$ milyonu aşmıştır. Arıcılık da yapılmaktadır. $1980$’de kovan sayısı $96.500$’e yükselmiş, elde edilen bal da $1.000$ tonu aşmıştır. Bir sahil ili olan Ordu’da balıkçılığın önemli bir yeri vardır. En çok hamsi, yunus, kalkan avlanır.

SANAYİ VE MADENCİLİK

Endüstri kuruluşları arasında $1974$’te kurulan Ünye Çimento Fabrikası, gıda endüstrisi (fındıkla ilgili), un fabrikaları, Fatsa Balıkçılık Kombinası, Orman Ürünleri Genel Müdürlüğü’nün Akkuş kereste parke fabrikasını sayabiliriz. Madenciliğin, Ordu’nun ekonomik hayatında önemli bir yeri yoktur. Çıkarılan en önemli madenler kurşunla karışık çinkodur. Ordu’nun Çambaşı Yaylası’ndaki demir yatakları yüzlerce yıl işletilmiştir. Simli kurşun, pirit, kömür yatakları da vardır, fakat henüz işletilmemektedir.

GEZİLİP GÖRÜLECEK YERLERİ

Karadeniz kıyıları boyunca giden asfalt yol, Ordu’ya turistik değer kazandırmıştır. Şehre $5\text{ km}$ mesafedeki Eskipazar (Bayramlı) kalıntıları İsa’dan önceki yıllarda kurulan tarihî Kotyora şehrine aittir. Köyde Osmanlı ve Selçuklu eserlerinden cami ve hamam vardır. Hoynat, Bolaman, Ünye kaleleriyle, Akkuş’taki Kevgürk Kalesi, Ünye’deki Süleyman Paşa Sarayı, İnönü Mağarası, Fatsa’daki Kızkulesi ve Manastır, Cıngırt Kaya, Perşembe ilçesindeki Kurtuluş Kalesi, Yason kalıntıları görülmeye değer eserlerdir. Sarmaşık Kaplıcaları, Çermik maden suyu ve gölü, Ulugöl, Gagag Gölü, Güzelyalı Plajı, Çamlık Plajı, Uzunkum Plajı, Gölevi ve Cüri mesiresi Ordu ilinin gezinti ve dinlenme yerleridir.

FOLKLOR

Karadeniz Bölgesi’nin ortak özellikleri Ordu ilinde de görülür. Kadın giyiminde üçetek, şalvar, peştemal ve işlemeli başörtüsü, erkek giyiminde ise; mintan, kara cepken, zıpka görülür. Ordu folklorunun bir özelliği de, eskiden kadınların başlarına altınlarla süslenmiş tepelik takmaları, şehir ve köy kadınlarının giysilerinde farkların bulunmasıdır. Şehir kadınları daha çok kadife veya atlastan yapılmış uzun elbiseler giyerler, bellerine gümüş, altın ve fakfondan yapılmış kemerler takarlar. Doğu ve özellikle Karadeniz bölgesi kadınları altın veya gümüş kemer takmaya çok önem verirler. Oyunları arasında “Karadeniz horonu”, “Düz horon”, “Dik horon”, “Karşılama”, “Yayık oyunu” sayılabilir. “Ordu’nun dereleri”, “Oy gemici gemici”, “Fındığın dalı mısın” türküleri çok ünlüdür. Giresun gibi Ordu’da da fındık konusu üzerine gayet zengin bir halk edebiyatı oluşmuştur. Ordu’nun mısırlı ve hamsili yemekleri çok ünlüdür.

YÖREDEN BİR TÜRKÜ

Oy gemici gemici de Nerden aldın pirinci Benim sevdiğim güzel de Şu Ordu’da birinci Yumak yumak ipliğim Nerde kaldın kekliğim de Yetmez mi beklediğim Gemi geliyor gemi de Vona burnundan beri Ben yarimden ayrıldım da Yıl oldu görmeyeli Yumak yumak ipliğim Nerde kaldı kekliğim de Yetmez mi beklediğim