Molière (Jean-Baptiste Poquelin) kimdir, 17. yüzyıl Fransız edebiyatının en büyük komedi ustası olarak tiyatro kariyerine nerede başladı? Kral XIV. Louis’nin himayesine giren Molière, Tartuffe ve Cimri gibi eserlerinde Fransız toplumunun ikiyüzlülüğünü ve kusurlarını (ne) mizah yoluyla nasıl eleştirdi?
🎭 MOLİERE
Molière (asıl adı: Jean-Baptiste Poquelin, 1622–1673), 17. yüzyıl Fransız edebiyatının ve dünya komedi sanatının en büyük ustalarından biri kabul edilen oyun yazarı, aktör ve tiyatro yöneticisidir. Klasik Fransız komedisini zirveye taşımıştır.
Hayatı ve Tiyatro Kariyeri
- Erken Dönem: Paris’te doğdu. Hukuk eğitimi almasına rağmen, tiyatroya olan tutkusu nedeniyle sahne kariyerine yöneldi.
- “Illustre Théâtre”: 1643 yılında aktris Madeleine Béjart ile birlikte kendi tiyatro topluluğunu (Illustre Théâtre) kurdu. Başlangıçta başarısızlıklar yaşasa da, Paris dışında geçirdiği on iki yıllık taşra turnesi sırasında hem oyunculuk hem de yazarlık yeteneğini geliştirdi.
- Kraliyet Desteği: 1658’de Paris’e döndü ve kısa sürede Kral XIV. Louis’in (Güneş Kral) himayesine girdi. Kralın desteği, ona Saray’da ve Paris’te büyük bir sahne özgürlüğü sağladı.
Oyunları ve Temaları
Molière’in komedileri, hiciv yoluyla dönemin Fransız toplumunun kusurlarını ve ikiyüzlülüğünü eleştirmesiyle ünlüdür. Eserlerinde genellikle şu temalara odaklanır:
- İkiyüzlülük: Özellikle dinî ve ahlaki ikiyüzlülük. (Örn: Tartuffe)
- Gülünç Burjuva: Yüksek sosyeteye özenen, kültürsüz ve zengin burjuvaların komik halleri. (Örn: Kibarlık Budalası – Le Bourgeois gentilhomme)
- Para ve Cimrilik: Maddiyat düşkünlüğü ve açgözlülük. (Örn: Cimri – L’Avare)
- Tıp ve Bilim Eleştirisi: Dönemin yetersiz ve kibirli doktorlarının alaycı tasvirleri. (Örn: Hastalık Hastası – Le Malade imaginaire)
Mirası
Molière, 1673 yılında Hastalık Hastası oyununun dördüncü perdesindeki bir rolü oynarken sahnede hastalandı ve kısa süre sonra öldü. Eserleri, günümüzde hala sahnelenmekte ve dünya tiyatrosunun temel taşları arasında yer almaktadır.