MİLLÎ GÜVENLİK KONSEYİ VE 12 EYLÜL HAREKETİ
Millî Güvenlik Konseyi (MGK), 12 Eylül 1980 hareketini gerçekleştiren ve Genelkurmay Başkanı ile kuvvet komutanlarından meydana gelen konseydir.
MGK Üyeleri
- Genelkurmay ve Millî Güvenlik Konseyi Başkanı: Orgeneral Kenan Evren.
- Kara Kuvvetleri Komutanı: Orgeneral Nurettin Ersin.
- Hava Kuvvetleri Komutanı: Orgeneral Tahsin Şahinkaya.
- Deniz Kuvvetleri Komutanı: Oramiral Nejat Tümer.
- Jandarma Genel Komutanı: Orgeneral Sedat Celasun.
Yönetime El Koyma Nedenleri
Türk Silâhlı Kuvvetleri’nin (TSK) idareyi ele almasındaki başlıca etkenler şunlardır:
- 12 Eylül öncesi hükümetlerinin terör ve anarşiyi önleyememeleri.
- Cumhurbaşkanlığı seçiminde sonuç alınamaması.
- Büyük önem taşıyan kanunların çıkarılamaması.
Ülkede anarşinin giderek büyük boyutlara ulaşması, parlamenterler arasında kısır çekişmelerin sürmesi, enflasyonun büyümesi ve tüm bunlara karşılık hiçbir tedbir alınmaması silahlı kuvvetleri büyük ölçüde tedirgin ediyordu. Nitekim, 27 Aralık 1979 günü Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve kuvvet komutanlarının imzalarını taşıyan bir uyarı mektubu, dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’e verildi. Bu uyarı mektubu beklenen sonucu sağlayamadı.
Cumhurbaşkanını seçmek için 22 Mart 1980’de başlayan turlar, bir sonuç alınamadan 20 Ağustos 1980 gününe kadar sürdü. 1980’in ağustos ayı sonunda, sadece son iki yıl içinde anarşik olaylarda ölen kişi sayısı 4.073’e yükselmişti. Bu dönemde yasa dışı sağ ve sol örgütler tarafından oluşturulan olay sayısı 30.000’e yaklaşmıştı. Günde yaklaşık 20-30 kişinin öldürülmesi, bölücü ve yasa dışı örgütlerin faaliyetlerinin tehlikeli gelişmeler yaratması üzerine ordu, 12 Eylül 1980 günü yönetime el koydu.
12 Eylül Sonrası Gelişmeler
- Yönetime el konulurken, parlamento feshedildi ve siyasi parti faaliyetleri durduruldu.
- MGK Başkanı Orgeneral Kenan Evren, hareketin «demokrasiyi kurmak için yapıldığını» belirtti.
- 20 Eylül günü Evren, hükümeti kurma görevini emekli Oramiral Bülend Ulusu’ya verdi.
- 21 Eylül günü Ulusu kabinesi açıklandı ve 30 Eylül günü güvenoyu alarak göreve başladı.
- İlk iş olarak, çok büyük boyutlara ulaşan anarşi ve terörle mücadeleye başlandı. Ülkede «can güvenliği»sağlandıktan sonra demokrasiye geçiş hazırlıklarına başlandı.
Yeni Anayasa Süreci
- Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni anayasasını hazırlamak üzere 160 üyeden oluşan «Danışma Meclisi» kuruldu.
- Danışma Meclisi hazırlıkları sırasında MGK’nın kararıyla, 16 Ekim 1981 günü ülkedeki bütün siyasi partiler feshedildi.
- Danışma Meclisi’nde görüşülüp kabul edilen yeni anayasa, MGK’nın onayından geçtikten sonra 7 Kasım 1982günü halk oyuna sunuldu.
- Anayasa, yüzde 91 gibi görülmemiş bir oy çokluğuyla kabul edildi.
- Anayasanın kabul edilerek yürürlüğe girmesiyle MGK Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Türkiye’nin 7. cumhurbaşkanlığına seçildi.
- Yeni anayasanın kabulünden sonra, siyasi partiler yasası için hazırlığa başlandı.