Meksika: Yanardağlar, Çöller ve Antik Uygarlıkların Buluşma Noktası
Meksika, bir uçtan öteki uca 3000 km uzunluğunda devasa bir ülkedir ve yüzölçümü Türkiye’yi en az ikibuçuk defa içine alacak kadar büyüktür. Bu denli geniş bir coğrafyanın fiziksel görünüşü son derece çeşitlidir: Cehennemi tropikal çöller, buzullar, balta girmemiş ormanlar, savanlar, verimli ovalar, geniş bataklıklar ve bütün dünyaca tanınmış plajlar (Acapulco gibi) bir arada bulunmaktadır. Şehirleri, anıtları ve sanat eserleriyle eski uygarlıkların sayısız kalıntıları, Meksika’ya bir «Harikalar Diyarı» görünüşü verir.
Meksika, Kuzey Amerika’yı Güney Amerika’ya bağlayan kritik bir geçit üzerinde bulunmasına rağmen, çok yüksek sıradağların ve çöllerin arasına sıkışıp kaldığı için dünyayla bütün ilgisi kesilmiş gibidir; bu yüzden bir transit ülkesi değildir.
Meksika’nın Fiziksel Yapısı ve Dağlık Bölgeler
1. Meksika Yaylası (Merkez)
Ülkenin orta kesimini kaplayan bu yayla, 60 milyon yıl önce çekilmiş olan denizin tortullarıyla oluşmuş, daha sonra yanardağların püskürttüğü lav, kaya ve küllerle kaplanmıştır. Çok yüksek sıradağların çevrelediği bu yaylada, başkent Mexico City (denizden yükseltisi 2247 m.) şehri bulunmaktadır.
2. Yanardağ Zinciri (Güney)
Meksika Yaylası’nın güneyinde uzanan bu çok yüksek yanardağlar zinciri, ülkenin Güney Amerika ile ilgisini keser. Dünyanın en büyük yanardağ topluluğu (25 yanardağ) burada bulunur. Popocatepetl (5452 m.) ve İxtaccihuatl (5286 m.) bu zincirin en yükseklerindendir.
3. Sierra Madre Dağları (Doğu ve Batı)
- Batı Sierra Madre: Yaylanın batısını bir duvar gibi kapatır ve büyük ormanlarla örtülüdür. Büyük Okyanus kıyısında sarp bir duvar gibidir; bu bölgede insanlara rastlamak imkânsızdır.
- Doğu Sierra Madre: Yaylanın doğu tarafını kapatan koskocaman bir kale duvarı gibi yükselir. Meksika’nın en yüksek dağı ve yeryüzünün en yüksek yanardağlarından biri olan Citlaitepeti (5.700 m.) buradadır.
Çöller, Yarımadalar ve Nehirler
Ortası çukur, kenarları yüksek bir çanağa benzeyen yapısına rağmen Meksika’da büyük nehirler azdır. En büyüğü, kuzeyde çöller bölgesinden geçen Rio Grande del Norte (Rio Bravo)’dur (1500 km). Bu nehir, ABD ile sınır görevi yapar.
- Mesa del Norte: Meksika’nın kuzey-doğusunda sıradağlar yerine aşılması zor olan çöl bölgesi yer alır.
- Kaliforniya Yarımadası: Uzunluğu 1100 km, genişliği 120 km olan kurak ve dağlık bir ülkedir. Meksika’lıların «Cortes Körfezi» dediği Kaliforniya Körfezi’ni kapatır.
- Yucatan Yarımadası: Maya’ların masal ülkesi olarak bilinir. Kuzeyinde bozkırlar ve düzlükler, güneyinde ise büyük ormanlar bulunur.
Yanardağ ve Yükselti Rekorları
Yeni Oluşmuş Yanardağlar
Dünyanın en genç yanardağı olan Paricutin, 20 Şubat 1943’te Güney Meksika’da bir köylünün tarlasında aniden oluşmuştur. Bir hafta içinde 160 m yüksekliğe ulaşmış, bugünkü yüksekliği 650 metredir ve hala lav püskürmektedir. Paricutin’den 100 km uzakta, 1759’da faaliyete geçmiş olan Jorullo (1320 m) yanardağı yükselir.
Yüksek Şehirler ve Göller
Meksika, yüksek bir ülke olduğu için iç kesimlerdeki şehirlerin yükseltileri oldukça fazladır: Başkent Mexico City 2277 m, Toluca 2680 m, Zacatecas 2500 m. yüksekliktedir.
Meksika’da çok sayıda göl vardır; çoğu sönmüş yanardağların kraterlerinde oluşmuştur. En büyüğü Chapala (1550 km²), en ünlüsü ise 2080 m yükseklikteki Patzcüaro (450 km²) gölüdür.