“Marmara Denizi’nin çevresinde yer alan bölge, Trakya’nın tamamını ve Anadolu’nun kuzeybatısını içine alır”
Marmara Bölgesi yurdumuzun kuzeybatısındadır. Kuzeyde Karadeniz ve Bulgaristan; doğuda Karadeniz ve İç Anadolu Bölgeleri; güneyde Ege Bölgesi; batıda Yunanistan ve Ege Denizi ile sınırlıdır. Adını, ortasında bulunan Marmara Denizi’nden alır. Marmara Bölgesi’nin yüzölçümü ‘dir.
YÜZEY ŞEKİLLERİ
Bölgenin, yüzey şekilleri bakımından incelendiği zaman sade bir görünüşte olduğu dikkati çeker. Başlıca dağlar Uludağ, Kazdağı, Dazdağı, Kesetepe, Domaniç, Mahya, Koru, Çene, Kayış ve Istranca Dağları’dır.
Marmara Bölgesi dört bölümde incelenir:
- Istranca (Yıldız Dağları) Bölümü
- Ergene Bölümü
- Güney Marmara Bölümü
- Çatalca-Kocaeli Bölümü
Bölgenin başlıca ovaları Ergene, Balıkesir, İnegöl ve Bursa Ovaları’dır.
AKARSULAR VE GÖLLER
Istranca Dağları’ndan doğan; Türk-Yunan sınırını çizen Meriç Nehri’ne katılarak Ege Denizi’ne dökülen Ergene Suyuyörenin önemli sularından biridir. Anadolu kesiminde de Susurluk Çayı vardır. Güney Marmara kesiminin küçük sularının büyük bir bölümünü toplayarak Marmara Denizi’ne dökülür. Bu su aynı zamanda Ulubat ve Manyas Gölleri’nin fazla sularını da Marmara Denizi’ne boşaltır. Daha doğudaki sular ise Göksu ve Karasu aracılığı ile Karadeniz’e dökülür.
Yer hareketleri sonucu oluşmuş üç büyük gölümüz bu bölgededir:
- Ulubat (Apolyont) Gölü’nün suyu tatlıdır. Denizden yüksekliktedir. Uzunluğu , genişliği , kapladığı alan ‘dir. derinliğindeki gölden Susurlu’ya karışan Kirmasti Çayı geçer.
- Denizden yükseklikteki İznik Gölü’nün de suları tatlıdır. Uzunluğu , genişliği olan bu gölün alanı ‘dir. Suyunu çevresindeki dağlardan alan gölün en derin yeri ’yi bulur.
- Sapanca Gölü’nün denizden yüksekliği , uzunluğu , genişliği , yüzölçümü ‘dir. Çaya Suyu gölün fazla sularını Sakarya Nehri’ne boşaltır. Suyu tatlıdır.
- Manyas Gölü denizden yüksekliktedir. Uzunluğu , genişliği , yüzölçümü ‘dir. Suyu tatlı olan bu gölden Susurluk Çayı’nın bir kolu olan Kocaçay geçer.
Marmara Bölgesi’nde, bunların dışında Terkos, Büyükçekmece, Küçükçekmece ile, Uludağ’da yükseklikteki Karagöl, Aynalıgöl, Kilimli Göl gibi buzul gölleri vardır.
İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
Marmara Bölgesi’nin iklimi, Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçiş özelliği gösterir.
- Marmara kıyılarında Akdeniz İklimi hüküm sürer.
- Karadeniz kıyılarına çıkılınca yazlar serin, kışlar ılık, her mevsim yağışlı Karadeniz İklimi görülür.
- Trakya’nın iç kesimlerinde kara iklimi kendini gösterir.
Bu iklim koşulları altında:
- Güney Marmara bölümünde zeytinlik ve makiler yer alır.
- Geniş ovalarda step manzarası göze çarpar.
- Alçak tepeler çok yerde çalılarla kaplıdır.
- Yüksek kesimlerde ormanlara rastlanır. Ormanlarda genel olarak, kayın, meşe, gürgen, kestane, akçaağaç gibi geniş yapraklı ağaçlar vardır.
BÖLGENİN EKONOMİSİ VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ YERİ
Ekili ve dikili alanların oranı yurdumuzun bütün bölgelerinden fazladır. Çok çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmesine rağmen, bölgedeki tarım ürünleri, bölgenin ihtiyacını karşılayamaz. Bunun başlıca nedeni bölgedeki nüfusun çokluğudur.
- Bölge ayçiçeği üretiminde, Türkiye’nin toplam üretiminin % 75’ini üretir.
- Mısır ve zeytin üretimi de ileri düzeydedir (Türkiye toplam üretiminin ‘ü kadardır).
Bölge, maden kaynakları bakımından pek zengin değildir.
- En önemli yer altı zenginliği bor mineralidir. Bu da bölgenin Susurluk Havzası’nda bulunmaktadır. Burada bulunan maden nedeniyle Türkiye, bor mineralleri açısından bütün dünyanın en zengin ülkelerinden biridir.
- Bunların dışında bölgede demir, linyit ve mermer çıkarılır.
Marmara Bölgesi içinde bulunan İstanbul-Kocaeli Bölümü ülkemizin en gelişmiş bölümüdür. Ağır sanayi, bölgenin göze çarpan ilk özelliğidir.
- Bölgedeki sanayi kuruluşları ve geniş yerleşim birimleri nedeniyle yurdumuzdaki enerji üretiminin yaklaşık olarak ‘ü bu bölgede tüketilir.
- Yurdumuzda üretilen endüstri mallarının değer olarak ‘ten çoğu bu bölgede üretilir.
- Millî gelirin ‘ten çoğu Marmara Bölgesi’nin payına düşer.
Bölge, bütün bu özelliklerinin yanısıra bütün Türkiye’nin en büyük tüketim pazarıdır. Özellikle, hayvan ürünleri ve tarım ürünleri açısından diğer bölgelerin en büyük pazarıdır.
İstanbul bölgenin en büyük kenti, aynı zamanda yurdumuzun bütün dünyaya açılan limanıdır. Ülkemizin en büyük ithalat kapısı olan İstanbul, ülkeler, hattâ kıtalararası ulaşımın da en büyük kapısıdır.
Bölgenin endüstriyel gelişiminin sağladığı gelirin dışında bir de geleneksel turizm geliri vardır. Tarihî eserler yönünden zengin, konaklama tesisleri açısından turizme en iyi şekilde hitap eden İstanbul, Bursa gibi illerin dışında, Truva harabeleri de turistlerin ilgisini çeker.