Arasıra ağaç yaprakları ya da çiçeklerin taç yaprakları üzerinde ısırılmış veya kemirilmiş izlenimini bırakan ufak ufak delikler görürüz. Hatta bazı bitkilerin yaprakları tıpkı yaprak sigarası gibi kıvrık kıvrıktır. Kınkanatlılarla ilgili bundan önceki yazımızda Adefaglar adıyla anılan alt takımdaki bazı tip böceklerini incelemiştik. Bu yazımızda Polifaglardenilen ve kınkanatlıların çoğunluğunu meydana getiren alt takımdan bazı türleri göreceğiz.
🐛 POLİFAGLAR
Polifag kınkanatlıların hepsi zararlıdır. Meyve ve sebze bahçelerinde, ağaçlarda yaşarlar. En sevdikleri besinler tohumlar, kökler, kabuklar, yapraklar ve çiçeklerdir. Bunlar her yıl tarım bitkilerine büyük zararlar verirler. Polifaglar içinde böcekleri veya bunların larvalarını yiyenler azdır.
İşte polifaglardan en karakteristik ve en zararlı olanları:
🌟 ZİNA ALTIN BÖCEK (Cetonia aurata)
Boyu ile arasında değişir. Bu böceğe özellikle ilkbaharda rastlanır. En sevdiği yaşama ortamı bahçelerdir. Çok aç gözlü olan Zina, güllerin taç yapraklarını yiyerek geçinir.
🐞 UĞUR BÖCEĞİ (Coccinella septempunctata)
Polifag kınkanatlıların en yararlı olanlarından biridir. boyunda olan uğur böceği, yaprak bitlerini yiyerek beslenir. Koyu kırmızı üzerindeki iri siyah lekeleriyle pek sevimli bir görünüşü vardır.
👑 HÜKÜMDAR BÖCEĞİ (Dynastes hercules)
Kınkanatlıların en irilerindendir. Boynuzlarıyla birlikte uzunluğu ‘yi bulur. Güney Amerika’nın tropikal bölgelerinde yaşar. Çürümeye yüz tutan ağaçların kabukları ve gövdeleriyle geçinir.
🌼 TÜYLÜ TROPİNOTA (Tropinota hirta)
boyundadır. Bahçelerde sık sık rastlanır. Çiçekten çiçeğe konarak bunların genç sürgünlerini, erkek ve dişi organlarını, taç yapraklarını yer.
🦏 BURUNDAN BOYNUZLU BÖCEK (Oryctes nasicornis)
Latince Nasicornis burundan boynuzlu anlamına gelir. Bu yüzden gergedana benzer. En gelişmiş durumunda boyu dört santimetreyi aşmaz. Kırmızıya çalan tatlı kestane renginde bir görünüşü vardır.
🌳 MAYIS BÖCEĞİ (Melolontha vulgaris)
Kınkanatlı böceklerin en zararlılarından biridir. Çünkü daha beyaz kurt larva durumundayken bitki köklerini yemeye başlar. Larva üç beş yıl içinde başkalaşımını tamamlayıp böcek durumunu alır. Böcek boyunda ve kestane rengindedir. Mayıs aylarında her yanda görülür, ağaçlardaki genç sürgünleri ve taç yaprakları yiyerek geçinir.
💩 PİSLİK BÖCEĞİ (Ateuchus sacer)
Boyu arasında değişir. Pislik böceği çok tipik bir kınkanatlıdır. Adından da anlaşılacağı gibi gübrelerinbulunduğu yerlerde yaşar. Bunlardan ufak ufak parçalar kopararak uzağa götürür ve gizli gizli yer. Böceğin dişileri de gübrelerin içine yumurtlar.
🏠 TAHTA KURDU (Anobium punctatum)
Evlerde yaşar. Tahtadan yapılmış mobilyaların en büyük düşmanıdır. Böceğin larvaları tahtaların içinde uzun galeriler açar ve burada kapalı kalır. Ağzındaki uzun mandibula’ları bu oyukların çeperlerine vura vura çalışır. Bu vuruş acayip ve ritmik bir gıcırtı çıkarır. Tahta kurdu ergin bir böcek durumuna geldikten sonra tahtayı delerek dışarı çıkar. Tahtaların yüzeyinde gördüğümüz ufak ufak delikler işte bu çıkış kapılarından başka bir şey değildir.
🌾 BUĞDAY BİTİ (Calandra granaria)
Pek ufak boyda bir kınkanatlıdır (). Buğday, arpa, mısır, çavdar tanelerini pek sever. Hatta bazen bunlardan yapılan besin maddelerine de dadandığı da olur. Buğday bitinin larvaları tanelerin kabuklarını yutmaz, sadece içini yer.
🥔 PATATES BİTİ (Leptinotarsa decemlineata)
Anavatanı Amerika’dır. Patateslere dadanır. Larvaları (patates kurdu) patates bitkisinin toprak üstü bölümlerinesaldırarak didik didik eder.
🥕 BEZELYE KURDU (Bruchus pisorum)
Bu böceğin de adı üstünde… Bezelye taneleri üzerinde yaşar. Zaman zaman gördüğümüz ufacık deliklerin sorumlusuolan bu böcek boyundadır. Larvaları bezelyenin içini yiyip boşaltır.
🍃 HORTUMLU BETULA BÖCEĞİ (Bycliscus betulae)
Başının ön tarafında hortumu andıran bir organ bulunur. Hortumlu böcekler (Rhynchota) takımından da sayılan bu böcek asma yapraklarına dadanır. Bunların tıpkı bir yaprak sigarası gibi kıvır kıvır bükülmesine yol açar.
🍞 UN BÖCEĞİ (Tenebrio molitor)
Bu hayvancık genellikle un değirmenlerinde, tahıl depolarında yaşar. Bu yüzden insanlara hiç de yabancı değildir. Ekmek fırınlarında da sık sık rastlanır. Sıcağı sever. Un böceği’nin larvalarına “un kurdu” adı verilir.
🌷 ZAMBAK KRİYOSERİ (Lilioceris lilil)
boyundadır. Avrupa’da rastlanır. Zambağın çiçek ve yapraklarına dadanır. Bu arada öteki bitkilere de zarar vermekten geri kalmaz.
🌰 FINDIK BİTİ (Curculio nucum)
Başının ön tarafında oldukça uzun gaga biçiminde bir organı vardır. Bu organ fındığın kabuğunu delmeye yarar, yani bir çeşit matkap görevini yapar. Böcek, fındığın kabuğunu deldikten sonra içeriye bir tane yumurta bırakır. Bundan gelişen larva fındığın içini kısa zamanda yiyip bitirir. Bu larvaya “fındık kurdu” adı da verilir.
🦌 GEYİK BÖCEĞİ (Lucanus cervus)
Avrupa’da yaşayan en büyük kınkanatlılardan biridir. Bazılarının boyu ‘yi bulur. Böceğin mandibula’ları bir geyiğin boynuzları gibi dallanıp budaklanmıştır. Bu boynuzlar erkek böcekte daha uzundur. Geyik böcekleri meşe ağaçları üzerinde yaşamasını severler. Çünkü bu ağacın yaprakları geyik böceğinin en çok hoşlandığı besinlerdir. Üstelik bal vb. gibi tatlı tabii ürünleri yemekten geri kalmazlar.
🥬 ŞALGAM BİTİ (Cassida vittata)
Boyu kadardır. Sırtındaki hâkim yeşil renk üzerinde sarı parıltılar vardır. Şalgam biti adından da anlaşılacağı gibi şalgamların en büyük düşmanıdır. Böceğin larvaları (Şalgam kurdu) bitkinin yapraklarını kemirir.
✨ ATEŞ BÖCEĞİ (Lampyrus noctiluca)
Genellikle bitkilerle geçinen bir kınkanatlıdır. Hafif yeşilimsi renkte soluk ışıltısıyla tanınmıştır. Ateş böceği’nin dişisinde kanat yoktur. Toprak üzerinde adeta sürünürcesine yürür. Dişinin en sevdiği besinlerden biri de sümüklü böcektir. Avının vücuduna zehirli bir madde zerk ederek öldürür. Ateş böcekleri geceleri karınlarının altındaki ışık saçan organlarıyla birbirlerini bulur.
📋 KINKANATLILARIN SINIFLANDIRILMASI
- Altâlem: Çokgözlüler
- Dal: Eklembacaklılar
- Sınıf: Böcekler
- Takım: Kınkanatlılar
- Alt Takım: Adefaglar ve Polifaglar