🏛️ Kıbrıs’ın En Eski Adı: Alasia
- M.Ö. 2000: Hitit çivi yazılarında “Alasia” olarak geçer
- Alasia İmparatorluğu: Başkenti Kıbrıs, İskenderun–Adana–Mersin bölgelerine egemen
- “Kipros” / “Kupros” → “Bakır” anlamına gelir
- Bakır işleme ve ihracatı → Mezopotamya, Mısır’a külçe halinde gönderilirdi
- Finikeli gemiciler yerleşti → teknik ilerledi
- M.Ö. 1500: Mısır Firavunu III. Tutmosis ilk işgali başlattı
- Sonraki egemenler: Asurlular, Mısırlılar, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Memlükler, Venedikliler
- 1489–1571: Venedik egemenliği
- 1571: Osmanlılar Ada’yı aldı
⚔️ Kıbrıs’ın Osmanlılar Tarafından Alınması
- 1524: II. Selim tahta çıktı → Kıbrıs’ın fethini emretti
- 15 Mayıs 1570: 56 savaş gemisiyle İstanbul’dan hareket
- Kara askeri: 60.000, deniz askeri: 40.000
- Lala Mustafa Paşa (kara), Piyale Paşa (deniz) komutan
- Venedik destekçileri: İspanya, Papalık, Malta, Ceneviz, Savua
- 1 Temmuz 1570: Fethin başlangıcı
- 1 Ağustos 1571: Fethin tamamlanması
- 13 ay süren kuşatma → Magosa Kalesi teslim oldu
- 1572: Büyük Türk göçü başladı → nüfus 120.000 → 360.000
- Konya Karaman’dan Yörükler yerleşti
- Ortodokslara muhtariyet verildi → Katolik baskısından kurtuldular
🇬🇧 Kıbrıs’ın İngilizlere Askeri Üs Olarak Verilmesi
- 1877–78: Rusya, Yeşilköy’e kadar ilerledi (93 Harbi)
- İngiltere, Osmanlı lehine barışa müdahale etti
- Karşılık: Kıbrıs’ta üs kurma izni aldı
- 4 Kasım 1914: İngiltere Kıbrıs’ı topraklarına kattığını ilan etti
- 1915: İngiltere, Kıbrıs’ı Yunanistan’a teklif etti → reddedildi
- 1920: Sevr Antlaşması → İngiltere’ye geçti
- 1923: Lozan’da bu madde kabul edildi
🇹🇷 Türkiye Cumhuriyeti ve Kıbrıs
- 1931: Rumlar ayaklandı → İngiliz Valisi’nin sarayı yakıldı
- II. Dünya Savaşı: Kıbrıs İngiliz askeri üs olarak kullanıldı
- 1953: Yunanistan ilhak niyetini açıkladı (Enosis)
- 1956: Türkiye–Yunanistan arasında bölünme tezi
- 11 Şubat 1959: Zürih görüşmeleri → Bağımsız Kıbrıs Devleti kararı
- 19 Şubat 1959: Londra Antlaşması → Türkiye, Yunanistan, İngiltere garantör
- 20 Temmuz 1974: Türkiye, askeri müdahalede bulundu
→ Kıbrıs Türkleri yok edilmekten kurtuldu - 15 Kasım 1983: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu
🌄 Yüzey Şekilleri ve İklim
- Dağlık bir ada
- Mesarya Ovası: 32 km genişlik
- Kuzey: Beşparmak Dağları
- Güney: Trodos Dağları
- Akdeniz iklimi etkisinde
- Yağışlar ortalamanın altında
- Akarsular: Kanlıdere, Çakıllıdere, dağ selleri
🌾 Tarım ve Endüstri
- Ürünler: Portakal, mandalina, limon, tütün, pamuk, zeytin, üzüm, şarap
- Halkın çoğu tarım ve hayvancılıkla geçinir
- Kıbrıs Türk Federe Devleti: 1.000’den fazla işletme, 3.000 işçi
- Hayvan varlığı:
- 47.000 eşek
- 1.000 at
- 6.000 katır
- 33.000 büyükbaş
- 468.000 koyun
- 368.000 keçi
- 102.000 domuz
- 3.808.000 kümes hayvanı
- Balıkçılık: 1.000 aile, 300 tekne, 1.300 ton balık
- Turizm: Önemli gelir kaynağı
🏙️ Şehir ve İller
| Vilayet | Yüzölçümü (km²) | Vilayet Nüfusu | Şehir Nüfusu |
|---|---|---|---|
| Lefkoşa | 2.727 | 228.000 | 117.000 |
| Larnaka | 1.126 | 62.000 | 21.600 |
| Limasol | 1.391 | 118.000 | 60.800 |
| Magosa | 1.971 | 126.000 | 43.600 |
| Baf | 1.396 | 62.000 | 11.900 |
| Girne | 640 | 33.000 | 5.000 |
- Lefkoşa–Magosa arası 100 km demiryolu
- Zengin karayolu ağı
- Tarihi eserler: Roma, Bizans, Venedik, Osmanlı döneminden kalma
- Lefkoşa: Büyük Han, Bayraktar Camii, Ayasofya Camii, Aziz Efendi Türbesi
- Magosa: Aya Nikolas Kilisesi → Haydarpaşa Camii, Lala Mustafa Paşa Camii
- Larnaka: Hala Sultan Camii, Bekirpaşa Su Kemeri
- Girne: Hz. Ömer Tekkesi
- Baf: Kale
🇬🇷 Enosis Nedir?
- Yunanca “birleşme”
- Kıbrıs’ın Yunanistan’a katılması anlamında
- 1908–1913: Girit’in alınmasıyla gündeme geldi
- “Megalo İdea” (Büyük İdeal) ile bağlantılı
🕵️ EOKA Nedir?
- “Ethniki Organosis Kypriotikes Apoleftherosis”
- Kıbrıs’ın Yunanistan’a katılması amacıyla kurulan gizli örgüt
- Lider: Albay Grivas
- Türkleri hedef alan saldırılar → binlerce Türk öldürüldü
📜 Kıbrıs Tarihi – Özet Kronoloji
- M.Ö. 715: Asur egemenliği
- M.Ö. 525: Persler
- M.Ö. 320: Mısır Krallığı
- M.Ö. 58: Roma egemenliği
- M.S. 395: Bizans’a geçiş
- M.S. 456–969: Araplar vergi alır
- 1191: İngiltere Kralı Aslan Yürekli Richard
- 1192: Kıbrıs Krallığı kurulur
- 1489: Venedikliler
- 1571: Osmanlılar
- 1878: İngiliz askeri üs
- 1914: İngiltere Kıbrıs’ı ilhak eder
- 1925: İngiliz sömürgesi
- 1958: Türk Volkan ve Rum EOKA çatışmaları
- 1959: Londra–Zürih Antlaşmaları → bağımsızlık
- 1960: Bağımsız Kıbrıs Devleti kurulur
- 1963: EOKA saldırıları başlar
- 1964: BM müdahalesi
👥 Nüfus ve Eski Yönetim
- Toplam nüfus: 630.000
- Yüzölçümü: 9.251 km²
- Nüfus yoğunluğu: 68
- Dağılım: