«Bir Alman yazarı şöyle diyor: «Sentetik malzemeden yapılmış bir masa şüphesiz çok sağlam, dayanıklı, modern ve pratiktir… Ama ağaçtan yapılmış bir masa çok daha cana yakın, insancıl ve sempatiktir. Evet ceviz bir masa üzerindeki budak lekeleri yaralı bereli durumuyla âdeta canlı bir varlık, bir dostumuzdur.» Yazarın hakkı var. Sentetik malzemeden yapılmış eşyanın birçok üstünlüğü, ağaç malzemenin bir sürü kusuru olabilir. Buna rağmen kereste, bugün dünyanın her tarafında sayısız yerlerde kullanılmaktadır. Aşağıda, en çok kullanılan kereste tiplerini, onları kolayca tanımak imkânını veren özelliklerini ve kullanıldıkları yerleri göreceğiz.
SERT VE AĞIR KERESTE ÇEŞİTLERİ
- AŞ MEŞE — Her türlü hava şartlarına dayanan çok sağlam yapılı bir ağaçtır. Kerestesi sert, parlak ve esnektir. Lifleri dalgalı ve kıvrımlı değildir. Kullanıldığı yerler — İnce doğramacılıkta, içki “fıçıları yapımında”, yüksek kaliteli taban döşemeleri işlerinde.
- KESTANE — Genellikle meşeye benzer, sadece damarları çok daha belirlidir. Kerestesi tok, sağlam ve oldukça esnektir. Kullanıldığı yerler — Maden direkleri, yapı kazıkları, el âletleri tahta tutamakları, merdiven ve iskeleler.
- DİŞBUDAK — Kerestesi çok sağlam ve esnektir. Kıymık meydana getirmez. Kullanıldığı yerler — At arabaları, her türlü âletin tahta bölümleri, sandal küreği, kayak, tekerlek, kasnak ve tüfek dipçikleri yapımında.
- YALANCI AKASYA — Darbe ve bükülme etkilerine karşı yüksek direnimli kerestesi olan yalancı akasyanın lifleri kıvrımlıdır. Kerestesi sert ve toktur. Kullanıldığı yerler — Ağaç vida, kazık, araba parçaları.
- CEVİZ — Cilâlanmaya pek elverişli bir kerestesi vardır. Yarılması zordur, esnekliği azdır. Damarlarının görünüşü çeşitlidir. Kullanıldığı yerler — “Silâhların tahta bölümleri”, her türlü doğramacılık ve tornacılık işlerinde.
- KARAAĞAÇ — Boydan boya dümdüz uzanan çizgilerinden kolayca tanımak mümkündür. Kerestesi tok, esnek ve serttir. Çekiş ve etkilerine çok dayanıklıdır. Kullanıldığı yerler — At arabası okları, vagonların tahta bölümlerinde, “gemilerde”, tarım âletlerinde, motorlu araçların karoserilerinde.
- AKÇAAĞAÇ — Hemen hemen damarsız sert ve tok bir kerestesi vardır. Üzerinde enlemesine uzanan lekeler görülür. Parlak bir yüzeyi vardır. Kullanıldığı yerler — Doğramacılıkta en çok aranan kerestelerdendir. Ayrı olarak tornacılar, âlet yapımcıları, heykeltıraşlar, “müzik âletleri” yapanlar, sandıkçılar akçaağaçtan geniş biçimde yararlanırlar.
- KİRAZ — Kerestesi damarlı, parlak, tok ve serttir. Bükülme kabiliyeti vardır. Kurt yeniğine karşı dayanıklı olması için kurutulur. Kullanıldığı yerler — Duvar kaplamalarında, koltuklarda, çeşitli süs eşyası yapımında.
- ARMUT — Damarları belli belirsizdir. Kerestesi tok, sert ve sıkıdır. Kullanıldığı yerler — Müzik âletleri yapımında, heykeltıraşlık, tornacılık ve oymacılık işlerinde.
- MAHON — Güney Amerika’ya özgü ağaçlardan biri olan mahon’un kerestesi çok dayanıklıdır. Kullanıldığı yerler — “Lüks mobilyacılıkta”, sanat eşyasında, ince kaplama işlerinde.
- PELESENK — Esnek yapılı, sert bir kerestesi vardır. Damarlarının görünüşü çok güzeldir. Kullanıldığı yerler — Güney Amerika’nın bu çok değerli kerestesi lüks mobilyacılıkta, sanat eşyası yapımında, “keman yayları ve piyanonun tahta bölümlerinde”.
YUMUŞAK VE HAFİF KERESTE ÇEŞİTLERİ
- LÂDİN — Kerestesi oluklu görünüşte olup yumuşak ve hafiftir. Kullanıldığı yerler — Hafif yapı malzemesi olarak yararlanıldığı gibi “kâğıt hamura”, merdiven ve mobilya yapımında da kullanılır.
- MELEZ AĞACI — Damarları iyice belli olan kerestesi aynı zamanda bol reçinelidir. Esnek olup “su altında bile direnme gücü yüksektir”. Kullanıldığı yerler — Ahşap bina, “tekne ve su yapıları” için en elverişli kerestedir. Fıçıcılıkta, maden direkleri yapımında, sualtı kazıklarında da kullanılır.
- KIZILAĞAÇ — Sertlik ve tokluk yönünden orta dereceli kerestelerdendir. Damarları pek yoktur. Yapı malzemesi olarak kullanılmamakla birlikte “suya çok dayanıklıdır”. Kullanıldığı yerler — Sualtı yapılarında, maden galerilerinde. Eski “Venedik şehri kızılağaç kerestesinden yapılmış kazıklar üzerine kurulmuştur”.
- ÇINAR — Üzerindeki koyu renkli lekelerden kolayca tanınan çınarın kerestesi tok yapılı olmayıp hafiftir. Kullanıldığı yerler — At arabaları yapımında, doğramacılıkta, çocuk oyuncakları yapımında ve sandıkçılıkta.
- KAVAK — Beyaz renkte hafif yapılı kavak kerestesinin dayanıklılığı azdır, ince damarları vardır. Yapı malzemesi olarak kullanılmaya pek elverişli değildir. Kullanıldığı yerler — Kutu ve ambalâj malzemesi, “kâğıt hamuru”, kibrit yapımı. Doğramacılıktaki yeri azdır.
- ARI ÇAM — Damarları paralel ve iyice belirlidir. Tok yapıda olup dayanıklıdır. Kullanıldığı yerler — “Telgraf direkleri”, kâğıt hamuru yapımında, doğramacılıkta ve hafif kaplama işlerinde.
- ÇIRALI ÇAM — Esnek ve sağlam kerestesi vardır. Damarları iyice belirlidir. Kullanıldığı yerler — A. B. D.’de yetişen bu ağacın kerestesi ev, köprü, karoseri, travers, tekne, mobilya ve her türlü yapılarda.