Hayvanların yayılışı (zoogeography) hayvan türlerinin yeryüzünde nasıl dağıldığını, bu dağılımın nedenlerini ve desenlerini inceleyen biyocoğrafyanın bir alt dalıdır. Hayvan dağılımı güncel çevresel koşullara hem de uzun jeolojik tarihe bağlıdır.
🗺️ HAYVANLARIN YAYILIŞI
Hayvanların yayılışı (zoogeography), hayvan türlerinin coğrafi olarak yeryüzünde nasıl dağıldığını, bu dağılımın nedenlerini ve desenlerini inceleyen biyocoğrafyanın bir alt dalıdır. Hayvan dağılımı, hem güncel çevresel koşullara hem de uzun jeolojik tarihe bağlıdır.
Yayılışı Etkileyen Faktörler
- İklim ve Çevre Koşulları: Bir türün hayatta kalabilmesi için gerekli olan sıcaklık, yağış, ışık ve nem koşulları, o türün yayılış sınırlarını belirler. Örneğin, kutup ayıları sadece Arktik bölgelerde yaşayabilir.
- Besin Kaynakları: Bir hayvan türünün beslenebileceği bitki veya diğer hayvanların varlığı, o bölgede kalıcı bir popülasyon oluşturması için şarttır.
- Coğrafi Engeller (Bariyerler): Dağ sıraları, geniş okyanuslar, çöller veya büyük nehirler, hayvanların hareket etmesini ve yeni bölgelere yayılmasını fiziksel olarak engeller. (Örn: Avustralya’nın benzersiz faunası, kıtanın diğerlerinden ayrılması nedeniyle oluşmuştur.)
- Rekabet ve Yırtıcılık: Başka türlerle rekabet etmek veya yırtıcılar tarafından avlanmak, bir türün başarılı bir şekilde yerleşebileceği yeni alanları sınırlar.
Yayılma Yolları
- Doğal Yayılma: Türlerin zaman içinde kendiliğinden doğal engelleri aşarak veya engellerin (buz köprüleri, alçak deniz seviyeleri) geçici olarak kalktığı jeolojik zamanlarda yayılmasıdır.
- İnsan Kaynaklı Yayılma (İntrodüksiyon): İnsanların kasıtlı veya kazara yeni bölgelere taşıdığı türlerdir (istilacı türler). (Örn: Fareler, bazı böcekler).
Biyocoğrafik Bölgeler
Zoocoğrafya bilimi, hayvan dağılımındaki benzerliklere dayanarak dünyayı genellikle altı ana biyocoğrafik bölgeye ayırır (örneğin Palearktik, Nearktik, Afrotropikal, vb.). Bu bölgelerdeki hayvan toplulukları, uzun süreli evrimsel izolasyon nedeniyle birbirlerinden farklıdır.