⚠️ «Dikkat! Ağır yükleri tek başımıza kaldırmayınız, fıtık olabilirsiniz!»
Bu, herkesin uyması gereken önemli bir öğüttür.
Küçük yaşlardan beri işitegeldiğimiz bu ve buna benzer uyarıların etkisiyle fıtığın tehlikeli durumlar yaratabileceğine hepiniz inanmışsınızdır. Ama birçok kimsenin fıtığın nasıl meydana geldiğini, hele ne olduğunu kesinlikle bildiği de söylenemez. Bundan ötürü bu yazımızda fıtıkla ilgili konuları ele alacak, fıtığı meydana getiren nedenleri araştıracak, korunma ve tedavi usullerini kısaca açıklayacağız.
🩺 Fıtık Nedir, Nasıl Meydana Gelir?
Fıtık, iç organlarımızdan bazılarının herhangi bir etkiyle bulundukları yerden kayması, dışarıya fırlayıp sarkması olayıdır. En yaygın olanı, karın boşluğundaki organların durumlarını değiştirmeleriyle meydana gelen fıtıktır.
Gerçekten de karın boşluğunun kaslarla kaplı çeperinde «fıtık deliği» adıyla anılan bir açıklığın meydana gelmesiyle o bölgedeki bağırsak parçası karın çeperini geçip dışarı fırlar. Böyle bir duruma yol açan belli başlı nedenler arasında, ağır bir yük kaldırma, bütün vücudu sarsan sert ve derin öksürme başta gelir.
Bu gibi zorlama hareketleri karın boşluğundaki dokuların aşırı derecede gerilmelerine yol açar. Genellikle fıtık, karın kasları zayıf olan kimselerde daha çok görülür. Karın boşluğundaki fıtık olaylarında bağırsak, periton zarıyla kuşatılmış bir durumda derinin altında ur gibi bir şişkinlik meydana getirir. Buna «fıtık torbası» adı verilir.
📍 Fıtık Çeşitleri
Karın boşluğunda meydana gelen fıtıklar, bulundukları yerlere göre çeşitli adlarla anılır:
- Göbek üstü fıtığı
- Göbek fıtığı
- Kasık fıtığı
Bu üç çeşit fıtıktan ayrı olarak karın boşluğuyla göğüs boşluğunu birbirlerinden ayıran ve «diyafram» adıyla anılan karın zarında da fıtıklar meydana gelebilir. Diyafram fıtığı denilen bu olaya pek sık rastlanmamakla birlikte en tehlikeli fıtık çeşitlerinden birisidir. Bu çeşit fıtıklarda bağırsak, diyaframda açılan bir aralıktan sarkarak karın ve göğüs boşlukları arasındaki bölüme girer.
🔍 Hastalığın Belirtileri
Fıtığın meydana geldiği vücut bölgelerinde:
- Şiddetli ağrılar
- Göze çarpacak irilikte şişlikler
Bu şişlikler, fırlayan bağırsağın karın çeperinde kendine doğal olmayan bir yer açması sonucunda meydana gelir. Başlangıçta hafif olan sancılar, zamanla şiddetini artırarak hastayı dayanılmaz derecede rahatsız eder.
🛠️ Fıtık Nasıl Giderilir?
Fıtığın karın çeperinden fırlayıp dışarı çıktığı delik genel olarak gevşek ve yumuşak dokulardan meydana geldiği için hasta, bağırsak parçasını eliyle tutup yerine itebilir. Böylece içeriye itilen bağırsağın yeniden dışarıya fırlamaması için vücudun o bölgesine «fıtık bağı» veya «kasık bağı» denilen korsalar bağlanır. Bu hareket hastalığı kesinlikle tedavi etmekten çok, fırlayan bağırsağı karın boşluğu içinde geçici olarak yerleştirmekten başka bir şey değildir.
Fıtığın kesinlikle önlenebilmesi için ameliyat gerekir. Özellikle küçük olan fıtıklar çok tehlikelidir. Bunlar çıktıktan sonra şişer, deliğin darlığından ötürü boğulmuş bir durum alır. Bu gibi durumlarda karında veya fıtığın bulunduğu yerde:
- Şiddetli ağrılar
- Bulantılar
- Kusmalar olur
Derhal ameliyat edilmezse fıtık gangren olup hastayı ölüme götürür. Bundan ötürü ufak fıtıklar çok tehlikelidir.
🏥 Fıtık ameliyatları, yurdumuzun her yerindeki hastanelerde büyük bir başarıyla yapılmaktadır. Bu konuda en önemli olanı, hastalığın baş göstermesinden sonra fazla vakit kaybetmeden uzman bir hekimin duruma el koymasını sağlamaktır.
Genel olarak fıtık ameliyatlarından sonra:
- Hasta birkaç gün içinde ayağa kalkar
- Ameliyattan sonra bir süre istirahate devam edilmelidir
→ Dikiş yerinin patlaması gibi olaylar hastayı daha tehlikeli bir duruma getirebilir
→ Yorucu işlerden, özellikle spordan bir süre sakınmak en doğru tutumdur