FASULYE

🫘 Fasulye

🌱 Genel Özellikler

Fasulye, narin yapılı, ince saplı, soğuk ve sıcağa duyarlı bir bitkidir. Görünüşte zayıf olsa da yaşama gücü yüksektir. Tohum çimlendikten sonra sap gelişir ve destek arayarak çevresine sarılır. Diken, kıl veya tutunma organı bulunmadığı için destek bulduğunda ona dolanarak büyür.

🌸 Çiçek Yapısı

  • Yıllık otsu bitkidir.
  • Birleşik yapraklıdır.
  • Çiçekleri çeşitli renklerde taç yapraklara sahiptir.
  • Badıçlılar (Leguminosas) takımının Baklagiller (Papilionaceae) familyasındandır.
  • Meyvesi “badıç” şeklindedir.
  • Anavatanı: Tropikal Amerika.

🌾 Yetiştirilmesi

  • Toprak: Kumlu, killi, nemli.
  • İklim: Ilık bölgeler tercih edilir.
  • Ekim:
    • Ilık yerlerde: Sonbaharda ekilir, ilkbaharda ürün alınır.
    • Soğuk yerlerde: Şubat ayında ekilir, Haziran’da ürün verir.
    • Haziran’da ikinci ekim yapılabilir.
  • Ekim yöntemi:
    • Tohumlar suda ıslatılır.
    • Sıra usulüyle, 1 metre aralıklarla ocaklara 4–5 tohum atılır.
    • Tohumlar 5 cm derinliğe gömülür.
  • Çapalama:
    • İlk çapa: Bitki 5 cm olunca.
    • İkinci çapa: Bitki 25–30 cm olunca.
    • Çiçekten sonra çapalama yapılmaz.
  • Destek: Sap uzadığında sırık dikilir.

🌿 Kök Yapısı ve Azot Birikimi

  • Kazık kök yapısına sahiptir.
  • Yan köklerde azot biriktiren bakteriler bulunur.
  • Bu bakteriler bitkiyi besler.
  • Bitki öldükten sonra azot toprağa karışır, verim artar.

🍽️ Besin Değeri

Fasulye, besleyici ve sağlığı geliştirici maddeler açısından zengindir:

  • %25 protein (etten fazla)
  • %55 karbonhidrat (glüsid)
  • %4 selüloz
  • %2 yağ
  • %4 diğer besin maddeleri
  • %10 su

Sindirim sorunu olmayanlar için çok faydalıdır. Midesi hassas olanlar için önerilmez. Besleyici değeri:

  • Tahıllara göre 2 kat
  • Patatese göre 3 kat
  • Pişmiş sebzelere göre 23 kat fazladır

🌰 Tohum ve Meyve Yapısı

  • Tohum: Böbrek şeklinde, iki çenekli.
  • Çenekler: Nişasta ve protein açısından zengin.
  • Embriyo (çim): Çenekler tarafından beslenir.
  • Meyve: Badıç > Olgunlaştığında açılır, tohumlar saçılır.

🧬 Sınıflandırma

  • Sınıf: İkiçenekliler (Dicotyledonese)
  • Takım: Badıçlılar (Leguminosas)
  • Familya: Baklagiller (Papilionaceae)
  • Tür: Fasulye (Phaseolus)

Başlıca Çeşitler:

  • Taze tüketilenler: Ayşekadın, Çalı
  • Kuru tüketilenler: Barbunya, Şeker fasulyesi, Dermason, Selanik
  • Börülce: Ufak fasulye türü

Fasulye, hem kolay yetiştirilebilen hem de yüksek besin değeri taşıyan bir bitkidir. Tarımda toprağı zenginleştirmeözelliğiyle, beslenmede ise protein ve karbonhidrat kaynağı olarak önemli bir yere sahiptir.