📜 Eski Mısır’da Tarım
Mısırlılardan kalan resim ve belgeler, tarımın Eski Mısır yaşamında çok etkin ve yaygın bir çalışma olduğunu göstermektedir. Bugün elimizdeki sanat eserleri, bu konuda önemli belgeler sayılmaktadır. Bu belgelerden, eski Mısırlıların tarım alanında ne şekilde, hangi araç ve gereçlerle çalıştıklarını ve önem verdikleri işleri anlayabiliyoruz.
Nil Nehri, çok eski çağlardan beri Mısır ülkesinin yaşamında önemli bir yere sahiptir. Özellikle tarımda büyük etkisi vardır. Nil’in taşmaları sayesinde yılda dört kez ürün alınabiliyordu. Ancak Nil her mevsimde düzenli akmazdı. Mısırlılar, Nil sularını düzenli bir rejime sokmak için çok eski zamanlardan beri çalışmışlardır. İlk firavun Menes döneminden (M.Ö. 3400) itibaren barajlar ve bentler kurarak Nil’i düzenli su kaynağı haline getirmeye çalıştılar. En büyük endişeleri, bu bol suyu tam zamanında kullanabilmekti. Bu nedenle büyük su depoları yaptılar ve bu depolara su kanalları bağladılar. En geniş sulama depolarından biri, Firavun III. Amenemhet (M.Ö. 1850–1800) tarafından yaptırılan yapay Meride Gölü’dür. Günümüze kalan eserlerden, eski Mısırlıların ileri bir teknikle çalıştıkları ve yaptıkları barajların bugünkü modern barajlardan pek farklı olmadığı anlaşılmaktadır.
🌾 Tarım ve Endüstri
Harman işleri, boş avluya serilmiş başakların üzerinde öküz ve eşek gibi hayvanların dolaştırılmasıyla yapılırdı. Bu hayvanlar başakları ezerek tohumların ayrılmasını sağlardı. Bu sahne, M.Ö. 1400 civarında yapılmış Menna’nın mezarındaki freskte görülmektedir.
Resim ve belgelerden, en çok kullanılan tarım aletlerinin çapa, orak, sapan, tahta çapa ve tapan (tarlaya serpilen tohumu örtmek için gezdirilen, ağaçtan yapılmış tarla sürgüsü) olduğu anlaşılmaktadır. Nil Nehri’nin taştığı arazide, sular çekildiğinde çamurumsu bir katman kaldığından, ekim için sapanla cilt sürmeye bile gerek kalmazdı. Çamurlu toprağa tohumlar serpilir, ardından büyükbaş hayvanlar dolaştırılarak tohumlar toprağa karıştırılırdı. Birkaç ay sonra çiftçi hasat için tarlasına dönerdi. En çok yetiştirilen ürünler fasulye, mercimek gibi kuru sebzelerle buğday, arpa, çavdar gibi tahıllardı. Ayrıca keten, üzüm, susam ve papirüs de önemli tarım ürünleriydi.
📜 Sert Kanunlar
Eski Mısır’da ekilecek toprakların dağıtımı ve yönetimi çok sert kanunlarla belirlenmişti. Bu yasalara göre, bütün toprak sahipleri (rahipler, yüksek memurlar, askerler ve diğer devlet memurları), firavunlara elde ettikleri ürünün yarısını ve her yıl aynı vergileri vermek zorundaydılar. Firavun, devlet demekti. Firavunlar, bütün ülke topraklarının ve tarım arazisinin sahibi sayılırlardı. Para icat edilmeden önce firavunların hazinesi, toprak ürünleriyle dolu ambarlardan oluşuyordu. Kanunlara uymayıp vergisini ödemeyen toprak sahiplerine dayak atmak, mallarını haczetmek, esir olarak satmak ve hatta ölüm cezası vermek gibi ağır cezalar uygulanırdı.
🧵 Çok Gelişmiş Bir Dokumaçılık
Eski Mısırlılar çok ileri düzeyde bir dokuma endüstrisi kurmuşlardı. Özellikle keten dokumacılığı yaygındı. Kumaşların inceliği ve canlılığı tüm eski dünya ülkelerinde ün kazanmıştı. Bir tarihçi, 4000 yıl önce dokunmuş bir kumaşı inceledikten sonra şöyle demiştir: “Bu keten kumaşları, ipekten ayırt etmek için büyük mercekler gerekmektedir. Bugün en modern makinelerde dokunan kumaşlar bile, eski Mısır’da el ile dokunan kumaşlar yanında kaba kalmaktadır.” Gelişmiş diğer bir sanayi kolu da papirüs kâğıdı endüstrisidir.
💎 Artistik Değerli Süs Eşyaları
Dünya müzelerindeki zengin koleksiyonlar, eski Mısırlıların kuyumculuk sanatında günümüzün modern örneklerinden daha güzel ve daha ince eserler verdiklerini göstermektedir. M.Ö. 1500 yılında yapılmış Mısır kolyesi buna örnektir.
🏺 Diğer Endüstriler
Eski Mısır’da birçok endüstri kolu ileri düzeye ulaşmıştı. Bunların başında metal sanayii gelir. Silahlar, vazolar, demir, bronz ve gümüş eşyalar bu alandadır. Eski Mısırlılar demirden çelik yapma yöntemini de biliyorlardı. Ayrıca cam eşya, seramik ve deri sanayii (sandaletler, kemerler vb.) de önemliydi.