Yıl 1949: Ankara’dan kalkan tren Konya’ya doğru ilerlemektedir. O sıralarda Kara Harp Okulu’nu bitirip piyade subayı olan Bekir Sıtkı, bu trenin bir kompartımanında oturmaktadır. Etrafında gençler, yolcular, liseli öğrenciler bulunmaktadır…
Bir aralık öğrencilerden biri: — “Size çok güzel, çok sevdiğim; sizin de beğeneceğinizi umut ettiğim bir şiir okuyacağım,” der ve cebinden bir defter çıkarıp okumaya başlar:
Kışlada Bahar Kara gözlüm, efkârlarıma gül gayrı! Bülbikler öter ötmez ordayım. Mektubunda diyorsun ki: “Gel gayrı!” Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım. Bahar geldi; koyun, kuzu koklaştı. İki âşık senelerdir bekleşti… Kara gözlüm, düğün dernek yaklaştı; Vatan borcu biter bitmez ordayım!..
Ancak delikanlı, 24 dizelik şiirin birkaç satırını yanlış okuduğu için, çevrede kimliği bilinmeyen bu şiirin yazarı Bekir Sıtkı: — “Galiba iki satırını yanlış kopya etmiş olacaksınız. Ezberimde olduğuna göre, o mısralar öyle değil, böyle…” diyerek kendi şiirini düzeltmeye kalkar.
Genç öğrenci sert tepki gösterir: — “Asla yanlış olamaz üsteğmenim, ben bu şiiri Bekir Sıtkı Erdoğan’ın bizzat kendi ağzından yazdım. Zaten Bekir Sıtkı çok iyi dostumdur!” der.
Bekir Sıtkı güler: — “Ya öyle mi? Acaba şu hüviyet kartını da okuyabilir misiniz?” diyerek cebinden kimlik kartını çıkarıp verir. Gencin hayret dolu bakışları arasında: — “Bekir Sıtkı ben’im! Şiirimi bu kadar çok beğenmeniz karşısında dayanamadım, teşekkür etmek için kendimi açıkladım!” diyerek olayı tatlıya bağlar.
Heyecanlı delikanlı da kızarıp bozarır; ilk istasyonda, âdeta kaçar gibi trenden iner.
Bekir Sıtkı Erdoğan Kimdir?
1926 yılında Konya’nın Karaman ilçesinde doğan Bekir Sıtkı, dört kardeşin en büyüğüdür. Babası mücellit ve din adamıydı. 1933’te Karaman Gazi Mustafa Kemal İlkokulu’nu, 1941’de Karaman Ortaokulu’nu bitirdi. Aynı yıl, İkinci Dünya Savaşı dolayısıyla Konya 13’üncü Alay Kışlalarına taşınmış olan Kuleli Askeri Lisesi’ne girdi. 1949–50 yılında Kara Harp Okulu’ndan mezun oldu. 1950–53’te Erzurum ve çevresinde görev yaptı. 1953’te Ankara Ekmek Fabrikası İnzibat ve Muhafız Takımı Komutanıyken Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne devam etti. 1957’de bu fakülteden diploma aldı. Deniz Kuvvetleri’ne geçti ve 1959’da İstanbul’da Beylerbeyi Deniz Assubay Okulu’nda edebiyat öğretmeni oldu. 1962’de Heybeliada Deniz Harp Okulu’na atandı. 1974 yılında kendi isteğiyle, Kıdemli Albay rütbesindeyken emekli oldu. Evli ve iki çocuk babasıdır.
Elli Yıl Marşı’nın Doğuşu
1973 yılında Cumhuriyet’in 50’nci yılını kutlamak için yapılan hazırlıklar arasında bir “50’nci Yıl Marşı Güftesi Yarışması” açıldığı yazılıydı. Ancak yarışmaya katılma süresi geçmişti. Bekir Sıtkı, bu olaydan yakın dostu Tahir Karaoğuz’a bahseder. Tehlikeli bir ameliyat geçirecek olan Karaoğuz: — “Sözlerimi vasiyet kabul et. Cumhuriyet’in 50’nci yılı için bir şiir yaz, müsabaka harici de olsa gönder,” der.
Bekir Sıtkı, önce 7 kıta olarak yazdığı şiiri 5 kıtaya indirir ve iki mısralık “nakarat”ları da tespit edip gönderir. Zaten, ilk yarışma süresi içinde istenilen güzellikte bir marş güftesi bulunamamış, yarışma süresi uzatılmıştır.
Yeni jüri şiiri birinci olarak seçer ve bir kitapta yarışmaya katılan bütün marş güftelerini toplar. Şairden bazı kelime ve satırları değiştirmesini isteyenler olsa da Bekir Sıtkı uzun tartışmalar sonunda değişiklik yapmadan şiirini kabul ettirir.
Elli Yıl Marşı’nın Bestecisi: Necil Kâzım Akses
1908 yılında İstanbul’da doğan Necil Kâzım, lise tahsilini tamamladıktan sonra Avrupa’ya gitti. Avusturya’da Viyana Devlet Müzik Akademisi ve Çekoslovakya’da Prag Devlet Konservatuvarı Yüksek Kompozisyon Bölümü’nde okudu. Bu kurumları bitirdikten sonra Ankara’ya döndü. Uzun süre Ankara Devlet Konservatuvarı ve Devlet Operası’nda çalıştı. Bir süre Devlet Operası’nın Genel Müdürlüğü’nü yaptı. 1931 yılında evlendi, üç çocuğu vardır. İlk kompozisyon eserlerini 1929 yılında verdi. En meşhur eseri “Ankara Kalesi” adlı senfonik şiiridir. Besteleri Avrupa orkestraları tarafından çalınmıştır. İtalya ve Almanya devletleri tarafından verilmiş nişanları vardır. Günümüzde Ankara Devlet Konservatuvarı öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.