Vereceğimiz ölçüleri sakın bir dağın boyutları sanmayın. Akıllara durgunluk verecek bu rakamlar, İsviçre’de Semplon’dan otomobil yolculuğuyla takriben bir saatte ulaşılabilen Büyük Dixence Barajı’na aittir:
- 281 metre yükseklik
- 200 metre temel kalınlığı
- 700 metre uzunluk
- Takriben 16 milyon ton ağırlık
Bu şaşkınlık verici ölçülerine rağmen Büyük Dixence, barajların en büyüğü değildir. Bilindiği gibi zamanımızın güncel konusu olan enerji sıkıntısı, gün geçtikçe daha da ciddi bir sorun olmakta ve elektriğe olan ihtiyaç bütün dünyada artmaktadır. Özellikle Afrika ve Asya’da yeni yeni bölgelerin tarıma ayrılması, beraberinde sulama problemini de getirmekte; böylece enerji ve suya artan ihtiyacı karşılayabilmek amacıyla günümüzde büyük çabalar sarf edilmektedir.
Küçük bir deniz büyüklüğünde ve muhteşem bir görünüşte olan barajlar, belirli yerlerde modern imkânlarla inşa edilmektedir. Sistem çok basit bir kurala dayanmaktadır: Suyun önüne çekilen dev duvarların arkasında toplanacak su, enerji ve su ihtiyacının karşılanacağını müjdeleyen habercidir.
Örnek Barajlar
- Grand Coulee — Amerika’da Columbia Nehri üzerinde bulunmaktadır. Günümüze kadar inşa edilmiş en büyük hacimli baraj olup, muazzam yoğunluktaki duvarı suyun itişini ağırlığıyla karşılayabilmektedir.
- Kariba Barajı — Rhodesia’da (Afrika’da) Zambesi Nehri’ni kesmektedir. İtalyan teknisyenler tarafından inşa edilmiştir. Boyutları çok büyük olmamakla birlikte, dünyanın en büyük suni gölünü meydana getirdiğinden önemli barajlar sınıfına girer.
- 280 km uzunluk
- 30 m genişlik
- 120 m derinlik
- 5000 km² alana yayılmıştır
- Vajont Barajı — İtalya’nın Veneto bölgesinde Vajont sel yatağında yer alır. Dünyanın en yüksek yay duvarlı barajıdır. Yay denmesinin nedeni, dışbükey duvarın sırtını suya vermesi ve suyun itiş gücünü vadinin iki yakasına dağıtmasıdır.
- Lei Barajı — Lombardia’daki Lei Nehri’nin İsviçre sınırındaki Ren Nehri’nin dev sel yatağında bulunmaktadır. 650 metre gibi inanılmaz uzunluktaki yay biçiminde duvarıyla bu türdeki barajlar arasında dünyada birincidir.
- Mauvoisin Barajı — Fransız İsviçresi’ndeki Drance de Bagnes Nehri’ni kesmektedir. Grande Dixence ve Vajont’tan sonra en yüksek barajdır.
- Bhakra Barajı — Hindistan’daki Sutlej Nehri üzerinde bulunmaktadır. 200 metreden yüksek olan en büyük barajlar sınıfına girer. Hacim olarak dünyada dördüncüdür.
- Boulder (Hoover) Barajı — Amerika’da Colorado Nehri’ni kesmektedir. Günümüz hidrolik mimarisinin en büyük barajıdır. 155 km²’lik bir alana yayılmış suni gölde 5 milyon m³ su biriktirebilir.
- Shasta Barajı — Kaliforniya’daki Sacramento Nehri’ni kesmektedir.
- Kurobe No. 4 Barajı — Japonya’dadır. Yay-ağırlık türünde olup hacim olarak Grand Coulee ve Büyük Dixence’dan sonra dünyada üçüncüdür. Doğu Asya’nın en önemli barajı olup, 5 milyon tonu geçmesi nedeniyle inanılmaz büyüklükte bir anıtı andırmaktadır.
Barajların Teknik Özellikleri
| Baraj Adı | Yükseklik | Uzunluk | Hacim (m³) |
|---|---|---|---|
| Grand Coulee | 167 m | 1272 m | 8.092.761 |
| Büyük Dixence | 281 m | 700 m | 5.890.000 |
| Vajont | 266 m | 185 m | 360.000 |
| Lei | 141 m | 650 m | 980.000 |
| Mauvoisin | 236 m | 520 m | 2.094.867 |
| Boulder (Hoover) | 221 m | 380 m | 3.304.020 |
| Kariba | 135 m | 600 m | 1.150.000 |
| Shasta | 183 m | 1076 m | 5.000.921 |
| Bhakra | 207 m | 518 m | 3.914.906 |
| Kurobe No. 4 | 179 m | 439 m | 2.140.740 |