🦷 Dişin Yapısı ve Özellikleri
İnsan vücudundaki en sert doku diş dokusudur. Ağız mukozasından türeyen dişler, besinleri emmezler ve ömür boyu dayanıklılıklarını korurlar. Ne kadar çok kullanılırsa o kadar uzun ömürlü olurlar.
🧱 Dişin Anatomik Bölümleri
- Diş Tacı (Koron): Gözle görülen üst bölüm
- Diş Kökü: Çene kemiğine gömülü alt bölüm
- Diş Boynu: Tac ile kök arasındaki, diş etiyle örtülü bölüm
🧬 Dişin Katmanları
| Katman | Özellikleri |
|---|---|
| Mine | Dişin en dış katmanı, çok sert (%97 anorganik), damar ve sinir içermez, zarar görürse yenilenmez |
| Mine Zarı | Mineyi koruyan 1 mikron kalınlığında zar |
| Sement | Diş kökünü kaplar, mine kadar sert değildir |
| Dentin | Mine ve sementin altında, dişe biçim veren kemik benzeri doku (%75–80 anorganik, %20–25 organik) |
| Diş Özü | Dişin ortasında, damar ve sinir içeren yumuşak bağ dokusu; ağrı ve basınç duyarlılığı buradan iletilir |
🧠 Dişin Duyarlılığı
- Dentin kanalcıklarındaki protoplazma uzantıları → Diş özündeki sinir ipliklerine temas ve basınç sinyallerini iletir
- Diş özünde: atardamar, toplardamar, lenf damarları ve sinirler bulunur
🧑🦳 Erişkin İnsanda Dişler
Toplam 32 diş:
- Üst çene: 16 diş
- Alt çene: 16 diş
Diş Türleri
| Tür | Sayı | Özellikleri |
|---|---|---|
| Keser Dişler | 8 | Ön tarafta, kesici kenarlı, tek köklü |
| Köpek Dişleri | 4 | Konik yapılı, parçalama görevi, tek köklü |
| Küçük Azı Dişleri | 8 | İki tümsekli, tek köklü |
| Büyük Azı Dişleri | 12 | Çiğneme yükünü taşır, üstte 3 kök, altta 2 kök |
- Akıl Dişleri: Son iki büyük azı dişi, 20–30 yaş arasında çıkar
Dişler, hem yapısal sağlamlıkları hem de işlevsel çeşitlilikleriyle sindirim sisteminin en önemli başlangıç noktasıdır.