Bir İtalyan fizyolojist, annesinden söz açıldığı zaman sevgi ve şefkat dolu olduğu kadar alaycı bir ifadeyle: “Ona göre sağlığını bütünüyle beslenmeme bağlıymış!” diyordu. Bu sözüyle annesinin (bütün anneler gibi) mesut olabilmesi için kendisini aşırı derecede iştahlı ve parıltı arasında yemek yerken görmesi gerektiğini belirtmek istiyordu.
Yüzyıl önce, bugün olduğu gibi anneleri düşündüren en önemli problem, çocukların beslenme problemiydi. Ama geçen yüzyılda sadece yenilen miktarla ilgileniliyordu. Günümüzde ise bilimsel ölçü, besinlerin niteliklerine dayanmaktadır. Bu ölçülere göre ayarlanan besin listeleriyle beslenen gelişme çağındaki çocukların hem daha sıhhatli oldukları, hem de zekâ yönünden üstünlük gösterdikleri görülmüştür.
🔄 SÜREKLİ GELİŞEN ORGANİZMA
Besinler, insan organizmasına çalışma ve ısıya çevrilen enerjiyi sağlamakla kalmaz, her gün sürekli olarak kaybedilen sıvı ve organların yerine yenilerinin konmasında da rol oynar.
Gelişme çağını aşmış erişkin bir insan için besinlerin sağladığı bu kadar fayda yeterli sayılabilir. Ama henüz gelişme çağında olan çocukların aldığı besinlerin nicelik ve nitelikleri üzerinde daha titizlikle durmak gerekir. Diğer bir deyimle kemikleri, kasları ve organları sürekli bir gelişme durumunda olan çocuklarda besinlerin plastik görevleri olduğu belirtilebilir.
🧱 PLASTİK BESİNLER
Proteinler, plastik görevi olan besinlerdir. En zengin protein kaynakları:
- Et (memeli hayvanlar, kuşlar, balıklar)
- Yumurta
- Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt)
- Baklagiller (fasulye, bezelye, nohut, bakla)
Ekmek ve undan yapılan maddeler protein yönünden fakirdir. Gelişme çağındaki organizmaya mutlaka lazımdır ama proteinli maddeleri aşırı ölçüde vermek doğru değildir. Özellikle et ve yumurta miktarına dikkat etmek faydalı olur.
🧲 MİNERAL MADDELER
Çocuklara en çok lazım olan mineraller:
- Kalsiyum → kaşar peyniri, kakao, süt, yumurta
- Fosfor → peynir, fasulye, bezelye, balık
- Demir → dana karaciğeri, ıspanak, fasulye, mercimek, bezelye, arpa, yumurta sarısı, kakao
🍊 VİTAMİNLER
Vitaminler proteinlerin etkilerini kuvvetlendirir. Bu sebeple çocuklara:
- Taze tereyağı
- Salata
- Çiğ sebze
- Meyve veya meyve suyu
- Yumurta
- Bira mayası
verilmesi ihmal edilmemelidir.
🧬 PLASTİK GÖREV NEDİR?
Plastik kelimesi Yunanca “plassein” (şekil vermek, düzenlemek, taslak yapmak) kelimesinden gelir. Buna göre plastik görevin konusu: gelişme durumundaki organizmaya, dokularının şekillenmesi ve organlarının büyümesi için gerekli ilk maddeyi sağlamaktır.
Çocukların zengin ve değişik besine ihtiyacı vardır. Bunlar üç grupta toplanabilir:
- Plastik besinler
- Mineral maddeler içeren besinler (kemik ve diş gelişimi için)
- Vitamin yönünden zengin besinler
✅ EN UYGUN BESLENME REJİMİ
- Bol ve çeşitli besin verilmeli
- Besinlerin gerçekten besleyici olup olmadığına dikkat edilmeli
- Meyve, yeşil sebze ve peynirde ısrar edilmeli
- Her gün yarım litre süt içirilmeli
- Günde bir defa et, haftada 3–4 defa yumurta, haftada 2 defa balık
- Alkol, baharat ve kahve verilmemeli
- Sabah kahvaltısı kuvvetli, öğle yemeği hafif olmalı, ikindi kahvaltısı ihmal edilmemeli
📋 ÖĞRENCİ İÇİN YEMEK LİSTESİ
Sabah Kahvaltısı
Ekmek, süt, tereyağı, reçel veya bal, meyve suyu, bisküvi, yoğurt, yumurta veya söğüş
Öğle Yemeği
Yeşil salata veya çiğ sebzeler (domates, rendelenmiş havuç, kereviz), ızgara et (biftek veya pirzola), haşlama sebze, kaşar veya beyaz peynir, meyve
İkindi Kahvaltısı
Ekmek veya bisküvi, süt, reçel veya bal, tereyağı, meyve
Akşam Yemeği
Az yağlı sebze çorbası, yumurta veya yağsız balık, çiğ sebze veya salata, peynir, yoğurt veya sütlü madde, çiğ meyve veya komposto