Borsa ve Hisse Senedi nedir? Temettü, Bedelli/Bedelsiz sermaye artırımı ve Halka Arz (IPO) gibi temel kavramların basit açıklamaları. Temel ve Teknik Analiz yöntemleri ile hisse senedi piyasalarındaki başlıca riskler (Piyasa, Likidite, Şirket Riski).
📈 Hisse Senedi ve Borsa: Temel Kavramlar Rehberi
Hisse senedi piyasaları, karmaşık terimlerle doludur ancak temel mantığı basittir: Şirketlere ortak olmak ve kazanç elde etmek. İşte borsada kullanılan en temel kavramlar ve analiz yöntemleri:
1. Temel Tanımlar
1.1. Borsa (Stock Exchange / Market) Nedir?
Borsa, hisse senedi, tahvil, değerli madenler ve diğer finansal araçların **belirli kurallar çerçevesinde alınıp satıldığı organize piyasalardır**. Borsaların temel işlevi, şirketlere sermaye sağlamak ve yatırımcılara likidite sunmaktır.
1.2. Hisse Senedi Nedir?
Hisse senedi, bir şirketin sermayesine ortaklığı temsil eden yasal bir menkul kıymettir. Hisse senedi sahibi olmak, o şirketin bir kısmına sahip olmak demektir. Bu, sahibine şu hakları tanır:
- Şirket kârından pay alma (**Temettü**)
- Genel kurul toplantılarında oy kullanma
- Şirket varlıkları üzerinde hak iddia etme
2. Temel Kavramlar ve İşleyiş
2.1. Temettü (Dividend)
Şirketlerin elde ettikleri kârın bir kısmını, hissedarlarına nakit veya bedelsiz hisse senedi şeklinde dağıtmasıdır. Hissedarlar için düzenli bir gelir akışı sağlar.
2.2. Bedelli Sermaye Artırımı
Şirketin sermayesini artırmak amacıyla mevcut hissedarlarına **ek ödeme** (nominal değerden) karşılığında yeni hisse senedi satmasıdır. Hissedarlar, şirketteki ortaklık oranlarını korumak için bu haklarını kullanabilirler.
2.3. Bedelsiz Sermaye Artırımı
Şirketin iç kaynaklarını (yedek akçeler gibi) sermayeye ekleyerek, karşılığında hissedarlarına **ücretsiz** olarak yeni hisse senedi dağıtmasıdır. Bu, hissedarın toplam ortaklık oranını değiştirmez, ancak elindeki hisse senedi sayısını artırır ve hisse fiyatını düşürür.
2.4. Halka Arz (IPO – Initial Public Offering)
Bir şirketin hisse senetlerini **ilk kez** halka açarak borsada işlem görmesini sağlamasıdır. Şirketler genellikle büyüme projelerini finanse etmek veya mevcut hissedarlara likidite sağlamak için bu yolu kullanır.
3. Hisse Senedi Analiz Yöntemleri
Yatırımcılar, alım satım kararlarını verirken iki ana analiz yöntemini kullanır:
3.1. Temel Analiz (Fundamental Analysis)
Şirketin finansal durumunu (bilanço, gelir tablosu), yönetim kalitesini, sektördeki konumunu ve makroekonomik verileri inceleyerek **içsel değerini** belirlemeyi amaçlar. Genellikle **uzun vadeli** yatırım kararları için kullanılır.
3.2. Teknik Analiz (Technical Analysis)
Hisse senedi fiyatlarının ve işlem hacimlerinin **geçmiş verilerini** (grafikler, göstergeler) inceleyerek gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışır. Fiyat grafiklerindeki desenleri ve trendleri kullanarak **kısa ve orta vadeli** alım satım kararları verilir.
4. Hisse Senedi Yatırımında Riskler
Hisse senedi piyasaları yüksek getiri potansiyeli taşısa da, çeşitli riskleri de barındırır:
4.1. Piyasa Riski (Sistematik Risk)
Tüm piyasayı etkileyen genel ekonomik koşullardan (faiz, enflasyon, siyasi gelişmeler) kaynaklanan risktir. **Çeşitlendirme ile tamamen ortadan kaldırılamaz.**
4.2. Likidite Riski
Yatırımcının elindeki hisse senedini **istediği zaman, uygun bir fiyattan nakde çevirememe** riskidir. Düşük işlem hacmine sahip hisselerde belirgindir.
4.3. Şirket Riski (Unsistematik Risk)
Sadece belirli bir şirketi veya sektörü etkileyen risklerdir (kötü yönetim, yeni rakipler, yasal değişiklikler). **Farklı sektörlere yatırım yaparak azaltılabilir.**
4.4. Operasyonel Risk
Şirketin günlük faaliyetlerinde meydana gelebilecek hatalar, sistem arızaları veya dolandırıcılık gibi içsel olaylardan kaynaklanan risklerdir.