Bizans şehrini fethederek 1000 yıllık Doğu Roma İmparatorluğu’na son veren ve bir çağın kapanarak yenisinin açılmasına sebep olan Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet II, Milattan önceki çağlarda olduğu gibi Milattan sonraki yüzyıllar boyunca da başı dertten kurtulamayan Bizans şehrinin kaderini değiştirmiştir. Şehir, çeşitli uluslar tarafından ele geçirilmek için sarıldı, kuşatıldı. Bizans’ın bu kaderi, tabiat güzelliğindeki çekicilik kadar, bulunduğu yere askerlikçe verilen büyük önemle de ilgiliydi. Yayılma ve genişleme amacı güden devletler, her çağda Bizans’ı ele geçirmekten sayısız faydalar ummuşlardı. Bunun yanı sıra şehrin, Asya ile Avrupa’ya giden yolların kilit noktası sayılan Boğaz kıyılarına yayılmış bulunması da gözleri kamaştıran diğer bir sebep teşkil eder.
TARİHTE BİZANS ŞEHRİ KUŞATMALARI
Bizans (İstanbul) şehrinin Milattan önceki yüzyıllarda bilinen ilk kuşatılması, ünlü Pers Hükümdarı Dara I. tarafından yapıldı. Atina üzerine yürümek isteyen Dara, büyük ordusunu bugün Anadoluhisarı’nın bulunduğu noktadan Rumeli yakasına, gemiler üzerinde kurduğu köprüyle geçirmişti. Bu olay, o çağlarda görülmemiş bir yenilik, bir askerlik dehası sayılmıştı. Büyük Hükümdar, bu arada, yolu üzerinde bulunan Bizans şehrini de kuşattı. Epeyce yakıp yıktı. Yalnız Dara’nın bu kuşatması tarih için pek önemli sayılmaz. Çünkü onun asıl amacı Bizans değil, Atina idi. Bundan ötürü İsparta Kralı Pavsanias’ın yaptığı kuşatma, tarihte Bizans kuşatmalarının ilki olarak kabul edilir.
Oligarşik bir idare içinde bulunan Bizans, Yunan şehir devletlerinin baskısı altında sıkışıp kaldı. Daha sonraları Atinalı Alkibiades, Bizans’ı kuşatıp idareyi ele aldı. Bu sırada demokratik bir düzen içinde bulunan Bizans, varlığını Atina ile İsparta arasında oyalama politikası gütmekle sürdürebiliyordu. Bizans üzerine yapılan Milattan önceki akın ve kuşatmaların en önemlilerinden biri ve sonuncusu da Makedonya Kralı Filip’in hükümdarlık yıllarında oldu. Ama Yunanlılar, hemen Bizans’ın yardımına koşup Filip’i geri püskürttüler.
Milattan sonraki yüzyıllarda da Bizans üzerine yapılan akın ve kuşatmalar dinmedi; daha da arttı. Romalı General Septim Sever, Bizans’ı üç yıl süren kuşatmadan sonra ele geçirdi. Tarihte pek önemli bir yer verilen bu kuşatma sırasında Bizans halkı, ölenlerin etini hatta fareleri bile yemek zorunda kalmıştı. Savaşanlara oklar yapmak için kadınlar saçlarını kesmekte birbirleriyle yarışmışlardı. Ama sonunda şehir düştü ve Romalılar tarafından yakılıp yıkıldı.
Romalıların Bizans’a bundan sonraki akını Büyük Konstantin’in imparatorluk yıllarına rastlar. Şehri ele geçiren Roma İmparatoru, daha sonraki yüzyıllarda “Bizans Uygarlığı” adını alan Hristiyan-Grek-Doğu uygarlığının merkezini bu şehre taşıyıp ona adını verdi: Constantinopolis (Konstantinopolis). Doğu Roma İmparatorluğu’nun merkezi Constantinopolis (Bizans)’i bundan sonra İran Hükümdarı Keyhüsrev, Avarlar, Araplar birbiri arkasına kuşattılar. Müslüman Araplar bu şehri ele geçirmenin Peygamber’in verdiği emre göre kutsal bir görev olduğuna inanıyorlardı. Ama onlar da hem kendilerinden öncekiler hem de daha sonraki yüzyıllarda şehri kuşatan çeşitli uluslar gibi kesin bir sonuca ulaşamadılar.
Osmanlı Türkleri’nin Avrupa’ya yayılmaları çağında Yıldırım Bayezit’in iki kuşatmasından sonra Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılındaki kuşatması, şehrin fethi ve Bizans İmparatorluğu’nun tarihe karışmasıyla sonuçlandı.
BİZANS (İSTANBUL) ŞEHRİ TARİHTE 29 DEFA KUŞATILDI
- M.Ö. 479 — İsparta Kralı Pavsanias
- M.Ö. 408 — Atinalı Alkibiades
- M.Ö. 340 — Makedonyalı Filip II’nin Generali Leon
- M.S. 197 — Romalı General Septim Sever
- M.S. 313 — Sezar Maksimianus
- M.S. 315 — Roma İmparatoru Büyük Konstantin
- M.S. 616 — İran Hükümdarı Keyhüsrev
- M.S. 626 — Avar Hakanı
- M.S. 654 — Arap Kumandanı Muaviye
- M.S. 667 — Arap Kumandanı Muaviye’nin oğlu Yezid
- M.S. 672 — Arap Kumandanı Süfvan bin Avf
- M.S. 715 — Halife Ömer bin Abdülaziz
- M.S. 739 — Abdülaziz’in oğlu Süleyman
- M.S. 764 — Bulgar Kralı Paganos
- M.S. 780 — Abbasi Halifesi Harunürreşit
- M.S. 798 — Harunürreşit’in Kumandanı Abdülmelik
- M.S. 811 — Despot Kromos komutasındaki Slavlar
- M.S. 820 — Tomas komutasındaki Slavlar
- M.S. 866 — Ruslar
- M.S. 914 — Bulgar Kralı Simeon
- M.S. 1048 — Âsi Torniçiuyos
- M.S. 1081 — Aleksis Komnen
- M.S. 1204 — Haçlılar
- M.S. 1261 — Mişel Paleolog
- M.S. 1396 — Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezit
- M.S. 1402 — Yıldırım Bayezit
- M.S. 1414 — Osmanlı Şehzadesi Musa
- M.S. 1422 — Osmanlı Padişahı II. Murat
- M.S. 1453 — Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet