Savaşların insanlara mutluluk getirmediği bilinen bir gerçektir. Atatürk, bu gerçeği çok iyi bildiği için “Yurtta barış, Dünyada barış” ilkesini Türk Devleti’nin temel ilkesi olarak kabul ve ilan etmiştir.
Kuruluş Süreci
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra barışsever insanlar, savaşları önlemek amacıyla «Cemiyet-i Akvam» (Milletler Cemiyeti) adında bir birlik kurmuşlardı. Türkiye, 1932 yılında bu birliğe katılmıştı. Fakat bu birlik İkinci Dünya Savaşı’nın çıkmasını önleyememişti.
İkinci Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939 günü başlayıp tam altı yıl sürdü. Savaş, insanlara yanık, yıkık, harap bir dünya bıraktı; 20 milyon civarında insanın ölümüne, en az bu sayıda insanın sakat kalmasına ve bir trilyon dolardan fazla paranın gereksiz yere harcanmasına sebep oldu.
Bu sonuçlar, dünyada sürekli barışı sağlamak için daha çok çaba harcamayı gerektirdi.
- Bu çabaların sonunda barışsever 27 ulus, 1942 yılında «Birleşmiş Milletler Anlaşma Beyannamesi»ni imzaladı.
- Yeni uluslar birliğe katıldı ve örgütün anayasası hazırlandı.
- Anayasa esaslarına göre, 24 Ekim 1945 günü, Amerika’nın San Francisco şehrinde «Birleşmiş Milletler Örgütü»kuruldu.
- Kurucu ulusların sayısı 50’ydi ve kurucu üyeler arasında Türkiye de bulunuyordu. Bugün Birleşmiş Milletler’e üye memleketlerin sayısı 120’nin üstündedir.
Örgütün Yapısı ve Organları
«Birleşmiş Milletler Örgütü»nün Merkezi Amerika’nın New York şehrindedir.
- Genel Kurul: Örgütün en yetkili organıdır. Üye ülkelerin temsilcileri yılda bir defa toplanarak dünya sorunlarını tartışır ve karara bağlarlar. Kararlar verilirken her ulusun bir oy hakkı vardır.
- Güvenlik Konseyi: Dünyada sürekli olarak barışı ve güvenliği sağlamakla görevlidir.
- Ekonomik ve Sosyal Konsey: Üye ulusların eğitim, sağlık, ziraat, teknik sorunlarını çözümlemekle görevlidir.
- Vesayet Konseyi: Ulusların başka ulusların boyunduruğundan kurtulması veya özgür yaşaması için çaba harcar.
- Milletlerarası Adalet Divanı: Üye ulusların hukukî sorunlarını çözümlemek amacıyla kurulmuştur. Divan, Genel Kurulca 9 yıl için seçilen 15 yargıçtan oluşur.
Finansman ve Amaç
Birleşmiş Milletler’e üye her ulus, nüfus başına 30-40 kuruş hesabıyla ve yılda bir defa olmak üzere aidat verir. Toplanan bu paralar, dünyada barışın ve güvenliğin sağlanması, üye ülkelerin eğitim, sağlık, beslenme, tarım ve teknik alanlardaki sorunlarının çözümlenmesi için harcanır. Türkiye, Birleşmiş Milletler’e ortalama olarak yılda, 10 milyon 500 bin ile 14 milyon lira arasında aidat vermektedir.
Birleşmiş Milletler Örgütü, kurulduğu 24 Ekim 1945 tarihinden bugüne, dünyada barış ve güvenliğin sağlanması, üye ulusların eğitim, bilim, sağlık, tarım ve teknik alanlardaki sorunlarının çözümlenmesi için yeni örgütler kurdu ve yardımda bulundu.
Bu büyük kuruluşun yıldönümü, «Birleşmiş Milletler Günü» olarak, her yıl 24 Ekim günü üye devletlerce kutlanır. 24 Ekim, barışsever ulusların bayram günüdür.