Avrupa küçük bir kıtadır. Bundan dolayı akarsularının uzunlukları azdır. Avrupalıların en uzun akarsular olarak kabul ettikleri ünlü Tuna ve Volga nehirleri, öbür kıtalardaki büyük nehirler yanında pek kısa kalır.
Avrupa’nın fiziki durumunu gösteren bir haritaya baktığımız zaman iki önemli özellik dikkatimizi çeker. Birincisi Avrupa’da pek çok akarsu vardır. İkincisi de uzun nehirler çoğunlukla kıtanın doğu bölümünde toplanmıştır. Bunun nedenini hiç düşündünüz mü? Cevap çok kolay: Doğu Avrupa düzlüklerle dolu bir bölgedir. Buradaki akarsular da kilometrelerce, hiçbir engele karşılaşmadan akarlar.
Ülkelere Göre Nehirler
- İngiltere: Thames (360 km) — İngiltere’nin en uzun nehridir.
- Almanya: Ren (1326 km) — St. Gotthard dağlık bölgesinden çıkar, Kuzey Denizi’ne dökülür.
- Almanya: Elbe (1165 km) — Riesengebirge’den çıkar, Kuzey Denizi’ne dökülür.
- Fransa: Sen (776 km) — Langres yaylasından çıkar.
- Fransa: Loire (1020 km) — Cevennes’den çıkar, Fransa’nın en uzun nehridir.
- Fransa: Garonne (650 km) — Pireneler’den çıkar, Atlas Okyanusu’na dökülür.
- Fransa: Rhone (812 km) — İsviçre’de St. Gotthard dağlık bölgesinden çıkar, Akdeniz’e dökülür.
- İspanya: Duero (786 km) — Sierra de Urbion’dan çıkar, Portekiz’in içinden akıp Atlas Okyanusu’na dökülür.
- İspanya: Tajo (1010 km) — Doğu İspanya’daki Serrania de Cuenca bölgesinden çıkar, Lizbon’un 15 km ötesinde Atlas Okyanusu’na dökülür.
- İspanya: Ebro (927 km) — Kantabriya dağlarından çıkar, Akdeniz’e dökülür.
- İspanya: Guameña (801 km) — La Mancha düzlüğünden çıkar, Atlas Okyanusu’na dökülür.
- İspanya: Guavir (650 km) — Segura’dan çıkar.
- Polonya: Vistül (1387 km) — Beskid dağlarından çıkar, Baltık Denizi’ne dökülür.
- Rusya: Dvina (1293 km) — Mayıs ayından Ekim ayına kadar nehir ulaşımına elverişlidir.
- Rusya: Peçora (1789 km) — Kuzey Ural’lardan çıkar, Kuzey Buz Denizi’ne dökülür.
- Rusya: Volga (3688 km) — Avrupa’nın en uzun nehridir. 300 metre yüksekliğindeki Valday sırtlarından çıkar, 500 km uzunluğunda bir delta bırakarak Hazar Denizi’ne dökülür.
- Rusya: Don (1967 km) — Moskova’nın güneyindeki Tula şehri yakınından çıkar, 36 km genişliğinde bir delta bırakarak Azak Denizi’ne dökülür.
Tuna Nehri
Avrupa nehirleri içinde Tuna, uluslararası bir akarsu durumundadır. Türk tarihinde de önemli bir yer tutan Tuna, sekiz devlet toprağından (Almanya, Avusturya, Çekoslovakya, Macaristan, Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ile Rusya) ve üç başkentten (Viyana, Budapeşte ve Belgrad) geçer.
Romalılar bu nehre Danuvius adını koymuşlardı. Uzun bir süre Tuna nehri Batı Roma İmparatorluğu’na hudut vazifesi gördüğü için kıyılarında pek çok kale bulunur. Tuna yıllar boyunca devletlere önemli bir savunma hattı olmuştur.
Haritada gördüğünüz Tuna, güzel bir nehirdir, ama Volga ve Ren nehirleri kadar gemiciliğe elverişli değildir. Kıyılarındaki çamurlu vadi bölgeler, bu güzel nehirde gemiciliğin ilerlemesine engel olmuştur. Ren ile Tuna nehrini birleştirecek 1600 km uzunluğunda bir kanalın açılması tasarlanmaktadır.
Tuna nehri, Almanya’daki Kara Orman bölgesinden doğar ve büyük bir delta meydana getirerek Karadeniz’e dökülür. Tuna deltasında küçük adalar vardır.
Ren Nehri
Ren, Avrupa’nın en kıymetli nehirlerinden biridir. Orta Alpler’de St. Gotthard dağlık bölgesindeki kaynağından çıktıktan sonra İsviçre’deki Konstanz gölüne ulaşır. Bu bölgede, suları çok kuvvetli aktığı için elektrik enerjisi elde edilir.
Ren nehri, Konstanz gölünden çıktıktan sonra, Fransa-Batı Almanya hududu boyunca gider, Sisli Ren yaylasını geçerek Hollanda’ya ulaşır ve Kuzey Denizi’ne dökülür.
Ren, geçtiği bu memleketleri birbirine bağlayan önemli bir su yoludur. Ren nehri, uzunluk bakımından Avrupa’nın dokuzuncu nehridir ama ekonomik yönden birincidir.
Daha tarihin eski çağlarında bile Ren nehri ticari bir su yolu sayılıyordu. Germenlerle Romalılar ticari alışverişlerini, genel olarak, Ren nehri yoluyla düzenlerlerdi.
Ren kıyılarında Avrupa’nın iki önemli maden ve endüstri bölgesi bulunmaktadır: Ruhr ve Ren bölgeleri. Bu bölgelerdeki kömür madenleri bütün dünyada ün salmıştır.
Ren’in deltası üzerinde Rotterdam şehri kurulmuştur. Rotterdam limanı, dünyanın en işlek limanlarından biridir.
Avrupa’daki Büyük Nehirlerin Uzunlukları
| Nehir | Uzunluk (km) |
|---|---|
| Volga | 3688 |
| Tuna | 2960 |
| Don | 1967 |
| Vistül | 1387 |
| Ren | 1326 |
| Elbe | 1165 |
| Loire | 1020 |
| Tajo | 1010 |
| Ebro | 927 |
| Oder | 912 |
| Rhone | 812 |
| Sen | 776 |
| Po | 652 |