Kuzey Afrika’daki kudretli Kartaca ülkesinin büyük komutanı Amilkar Barka savaşa gidiyordu. Roma’lıların İspanya’daki dostlarına karşı sefere çıkmadan, amacı olan Akdeniz egemenliğini kurmadan önce Esmun (Savaş) ve Baal (Güneş) tanrıları için kurbanlar kestiriyordu. Dokuz yaşındaki oğlu Anibal de yanındaydı. Birdenbire ona döndü ve sordu:
“Benimle birlikte savaşa gitmek ister misin?”
Çocuk büyük bir heyecan ve istekle:
“Evet” dedi.
Bunun üzerine, Amilkar Barka:
“Öyleyse elini bu kurbanın üstüne koy ve Roma’lılardan ölünceye kadar nefret edeceğine yemin et.” dedi.
Küçük Anibal, büyük bir gururla elini kurbanın üstüne koydu ve yemin etti. Genç Kartaca’lı bu yemine hayatının sonuna kadar bağlı kaldı. Roma’nın amansız bir düşmanı oldu. Roma’lılara karşı beslediği nefreti üstün yaradılışıyla besledi. Bundan daha korkunç bir birleşme olamazdı.
Anibal, M.Ö. 247 yılında doğdu. Kartaca’nın egemenliği için sürekli bir tehlike olan Roma’ya karşı nefret duygusu içinde büyüdü.
Genç Anibal, and içtiği günden sonra bir savaş havası içinde yaşamaya başladı. İspanya’da babasının yanında bulunduğu süre içinde savaşlara katılarak iyi bir asker olarak yetişti.
Babası savaş alanında öldüğü zaman, Anibal onun yanıbaşında kılıç sallıyordu ve henüz 18 yaşındaydı. Bu savaş sonunda İspanya’nın önemli bir bölümü Kartaca’nın eline geçti.
Böylece Galler ülkesinden geçen ve Kartaca için gerekli kalay madenlerinin taşınıp getirildiği yolların güvenliğini sağlayacaktı. Bir yönden de Alp dağları eteklerinde oturan ve Roma’lıları ezmek için tasarladığı plânda kendisine yardımcı olacak Gal kabileleriyle de dostluk kuracaktı.
🧭 KOMUTANLIK VE SEFER HAZIRLIĞI
Anibal, Kartaca süvari birliklerinin komutanı olarak kayınbiraderi Asdrubal’in emrinde sekiz yıl daha savaşlara katıldı. M.Ö. 221’de Asdrubal kılıcı elinde ölünce, Kartaca ordusu 26 yaşındaki Anibal’i başkomutanlığa seçti. Babasının amacına varabilmek için hazırlıklara başladı. İspanya’yı bütünüyle eline geçirecek, sonra Pireneler’i aşarak Rhône vadisini alacaktı.
İlk önce, İspanya’da ele geçiremediği biricik şehir Saguntum’u sekiz aylık bir kuşatmadan sonra aldı. Artık Roma’lılara karşı açıkça harp açmıştı. Roma’nın da hazırlık yaptığını duyunca ordusunu üçe böldü. Bunlardan birini Kartaca’ya gönderdi. Öbürünü kardeşi Asdrubal komutasında olmak üzere İspanya’da bıraktı. Kendisi de üçüncü ordunun başına geçerek İtalya’ya doğru yola koyuldu. Bu ordu, 50.000 piyade, 9.000 süvari ve 37 filden meydana gelen bir kuvvetti.
🏔️ ALP GEÇİŞİ VE İLK ÇARPIŞMALAR
Anibal, bu orduyla Pirene dağlarını aştı, Rhône vadisini ele geçirdi ve aşılmaz Alp dağlarına doğru ilerledi.
Anibal’in Alp dağlarını hangi yoldan geçtiği kesin olarak bilinmemektedir. Roma’lı tarihçi Tito Livius’a göre: Kartaca’lı komutan, Durance vadisi boyunca ilerleyip Mont Geneve’e ulaşmıştır. Öbür tarihçilere göre de Dora Riparia vadisine gelmek için Mont Cenis’ten geçmiştir. Gerçek olan, bu seferin Anibal’e çok pahalıya mal olmuş bulunmasıdır. Çünkü Padana düzlüğüne vardığında, ordusunun gücü çok azalmış, elinde 20.000 piyade, 6.000 süvari ve 10 fil kalmıştı.
Anibal, ordusuna çeki düzen vermek ve askerlerini dinlendirmek için bir süre Padana düzlüğünde konakladı. Kendisi de yorgun düşmüş ve geçirdiği ateşli bir hastalık sonucu gözlerinden birini kaybetmişti.
⚔️ ROMA İLE SAVAŞLAR
Anibal, İtalya’da Roma’lılarla ilk olarak Tiçino ırmağı kıyısında çarpıştı. Bu savaşta Roma ordusu büyük bir yenilgiye uğradı. Kısa bir süre sonra Trabia’da yapılan ikinci savaşta da Roma’lılar yenildi. Böylece bütün Kuzey İtalya, Anibal’in eline geçmiş oldu. Bundan sonra Apeninler’i aşarak Etrürya’ya girdi.
M.Ö. 217 yılında, Trasimeno gölü kıyısında Roma’lılar üçüncü defa Kartaca ordusuna yenildiler. Orta İtalya’ya giren Anibal, Roma’yı kuşatmaktansa güneye inerek Yunan şehirlerini Roma’lılardan ayırmayı ve Makedonya Kralı Filip V’le anlaşmayı uygun buldu. Onların yardımlarını sağlamakta gecikmedi. Ama Orta İtalya’daki şehirler Roma’dan ayrılmamışlar, küçük savaşlarla Anibal’i yıpratma siyasetini gütmeye başlamışlardı. Roma da aynı biçimde hareket ediyordu.
M.Ö. 216 yılında, parti kavgaları yüzünden Roma’nın siyaseti değişti ve Roma ordusu açık bir savaşı kabul etti. Canusium’da cereyan eden bu savaşta 86.000 kişilik Roma ordusu Anibal’in önünde perişan oldu. Ama Kartaca’lı ünlü komutan kesin bir sonuca ulaşmak için gereken davranışta bulunmadı. Belki de Kartaca’dan istediği yıpranmamış birlikleri bekliyordu. Ama oradan hiçbir yardım sağlayamadı. Anibal’in kardeşi Asdrubal, İspanya’dan birlikleriyle ağabeysine yardıma koşmak istediyse de başaramadı. Daha İtalya’ya girer girmez yok edildi.
🛡️ GÜNEYDE BEKLEYİŞ VE ZAMA SAVAŞI
Anibal tekrar güneye çekildi ve 16 yıl ordusu ile orada kaldı. Bu yıllar içinde Roma’lılar Publius Scipio’nun komutası altında İspanya’yı ele geçirerek Afrika’ya kadar gitmişlerdi. Anibal’e yardımdan kaçınan Kartaca, ünlü komutanlarından yardım dileğinde bulundu. Ordusunu topluca denizden Kuzey Afrika’ya geçiren Anibal Roma’lılarla Zama’da karşılaştı.
M.Ö. 202 yılında cereyan eden bu savaşta yorgun Kartaca ordusu kendinden kat kat üstün Roma’lılar karşısında yenilgiden kurtulamadı. Anibal bütün strateji ustalığını kullanmış, bütün hilelere başvurmuştu. Ama gençliğinden beri Kartaca’lılar karşısında savaşmış ve onların bütün taktiklerini öğrenmiş olan Roma’lı komutan Scipio, Anibal’in oyunlarına gelmemişti.
Hayatında ilk ve son defa büyük bir yenilgiye uğramış olan Anibal, savaştan sonra Kartaca’ya döndü. Otuz altı yıldan beri vatanından uzak kalmıştı. Bu yenilginin intikamını almak için orduyu yeniden düzene sokmaya kalktı. Ama, Kartaca’lılar savaşmak değil, ticaret yapmak istiyorlardı. Anibal’i dinlemediler. Bu büyük komutan da memleketini bırakıp Roma’lılara karşı savaşa hazırlanan Suriye Kralı Antiochus III’e yardıma gitti.
🧪 SON YILLAR VE ÖLÜMÜ
Kral Antiochus III, savaşta bu büyük komutanın uyarmalarını dinlemedi ve Roma’lılara yenildi. Roma’lılar barış anlaşmasında Anibal’in de kendilerine teslim edilmesini istediler. Bunu haber alan Anibal, Anadolu’daki Bithynia Kralı Prusias’ın sarayına sığındı. Ama Roma’lılar onu burada da buldular. Anibal, kaldığı evin sarıldığını görünce:
“Roma halkını, şu her günkü derdinden kurtaralım” diyerek yanında taşıdığı zehiri yutarak intihar etti.