Süngerler

🧽 Süngerler Evimizde bulunmasa bile çarşıda pazarda satılan süngerleri hepimiz görmüşüzdür. Bugün banyoda ve mutfakta yaygın olarak kullanılan sentetik süngerlerin yanında, doğal süngerler yakın zamana kadar temizlik işlerinde önemli görevler üstlenmiştir. Ancak doğal süngerlerin kökeni nedir? Hayvansal mı, bitkisel mi? Bu sorunun cevabı uzun süre tartışılmıştır. Aristo, süngerleri hayvanlarla bitkiler arasında bir varlık olarak görüyordu. Rönesans bilginleri bitkisel olduklarını düşündü. Linne bile karar verememişti. 19. yüzyılda süngerlerin hayvanlar âlemine ait olduğu kesinleşti. Süngerler, evrimde birgüzelilerden sonra oluşmuş, milyonlarca yıldır denizlerde…

Robert Koch

Robert Koch kimdir? Çocukken böcekleri incelemeyi seven dahi, 1882'de tüberküloz (verem) basilini nasıl keşfetti? Koch Basili adı verilen bu buluşun ardından kolera basili ve 'Tuberculin' ilacını nasıl buldu? Yaşamı ve bilimsel mirası. 📌 Robert Koch: Mikrop Avcısı ve Tüberküloz Basilinin Kaşifi Orta Almanya'nın küçük bir vadi köyü olan Klausthal'de doğan Robert Koch, çocukluğundan itibaren sık sık yalnız başına kalıp çevresini incelemekten hoşlanırdı. Akranları oyun oynarken o, çiçeklerin ve böceklerin adlarını öğreniyor, kelebeklerin kanatlarını inceliyor ve hayatın sırlarını…

Eski Mısır'da tarım ve endrustri

📜 Eski Mısır'da Tarım Mısırlılardan kalan resim ve belgeler, tarımın Eski Mısır yaşamında çok etkin ve yaygın bir çalışma olduğunu göstermektedir. Bugün elimizdeki sanat eserleri, bu konuda önemli belgeler sayılmaktadır. Bu belgelerden, eski Mısırlıların tarım alanında ne şekilde, hangi araç ve gereçlerle çalıştıklarını ve önem verdikleri işleri anlayabiliyoruz. Nil Nehri, çok eski çağlardan beri Mısır ülkesinin yaşamında önemli bir yere sahiptir. Özellikle tarımda büyük etkisi vardır. Nil’in taşmaları sayesinde yılda dört kez ürün alınabiliyordu. Ancak Nil her mevsimde…

Dünya'da petrol

🛢️ Dünya'da Petrol Dünyada çıkarılan petrolün büyük bölümü tankerlerle denizyolları üzerinden taşınır. Ortalama 10.000 m³ petrol taşıyabilen bir tankerle, yılda çıkarılan 2.678 milyon m³ petrolü taşımak için yaklaşık 267.800 tanker gereklidir. Bu petrol yalnızca benzin ve madensel yağlar sağlamakla kalmaz; sentetik lastik, plastik, kumaş, ilaç, suni gübre, boya gibi birçok değerli madde de üretir. Petrolün gerçek değeri 19. yüzyılın ortalarında anlaşılmıştır. Endüstri ve motorlu araçların gelişmesiyle birlikte bu maddeye olan ihtiyaç her geçen gün artmıştır. Bilim…

Bakteriler

📌 Bakteriler: Görünmez Yaşamın Ustaları Bahçeden alınan yalnızca 1 gram toprakta bile en az 500 milyon bakteri bulunur. Bakteriler yalnızca güçlü mikroskoplarla görülebilir. Şekilleri çok çeşitlidir: çubuk (basiller), küre (koklar), çengel (vibriyonlar) ve mantar açacağı gibi spiral (spiriller) biçimlerinde olabilirler. Bakteriler hem zararlı hem de yararlı olabilir: bazıları hastalıklara yol açarken bazıları insan yaşamı için gereklidir. 🔬 Bakteri Nedir? Bakteriler, Bitkiler Dünyası’nın en basit yapılı, tek hücreli canlılarıdır. Yunanca “bakterion” (çubuk) kelimesinden gelir. Büyüklükleri mikron cinsindendir (1 mikron =…

Çocuk hastalıkları

👶 Çocukluk Çağı Döküntülü Hastalıkları Çocukluk çağında sık rastlanan sekiz temel hastalık vardır. Bunlardan dördü döküntülü hastalıklardır: kızamık, suçiçeği, kızıl ve kızamıkçık. Diğer dördü ise kabakulak, difteri, boğmaca ve çocuk felcidir. Bu belgede döküntülü hastalıklar ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. 🔴 Kızamık Kızamık, genellikle 2–10 yaş arası çocuklarda görülen, virüs kaynaklı ve çok bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs, burun ve boğaz salgılarıyla ya da göz kapaklarının altına kadar ilerleyerek kana karışır. Endirekt (dolaylı) yolla bulaşabilir: hasta çocukla temas, aynı mendil veya…

Otomobilin doğuşu

Otomobil, tek bir kişinin icadı değil; Avrupa’da 19. yüzyılda birçok araştırma ve deneyin sonucunda ortaya çıkmış ortak bir buluştur. Amerika’nın katkısı ise otomobilin seri üretimiyle ilgilidir. Otomobilin gelişimi yaklaşık bir yüzyıl sürmüştür. CUGNOT’UN TAŞIT ARACI (1769) Fransız bilgini Cugnot’un buhar gücüyle çalışan aracı, otomobil tarihindeki ilk kendi kendine hareket eden taşıttır. Paris–Vincennes arasında saatte 3 km hızla gitmiş, ancak bir duvara çarparak kullanılamaz hale gelmiştir. AYAKLI OTOMOBİL (1824) yüzyılda motorlu taşıtların tekerleklerinin patinaj yapacağı düşünülerek…

Dutgiller

Dutgiller, botanik ve ekonomik açıdan çok değerli bir bitki familyasıdır. Dünyanın tüm kıtalarında yayılmış olup yaklaşık 1000 türü vardır. Genellikle odunsu gövdeli ağaçlardır ve dallarında kauçuk sütüne benzeyen özsıvı bulunur. Dut, incir, ekmek ağacı ve lastik ağacı bu familyanın en bilinen üyeleridir. İkiçenekli, taçyapraksız bitkilerdir. 🌿 DUT AĞACI Dut ağacı, meyvesi ve ipek böceği yetiştiriciliğinde kullanılan yapraklarıyla tanınır. Türkiye’de özellikle Bursa çevresi bu kültürle özdeşleşmiştir. Anavatanı Çin ve Japonya’dır. Beyaz dut (Morus alba) ve kara dut (Morus nigra…

Dolaşım sistemi

Dolaşım sistemi, yaşam için vazgeçilmez bir sistemdir. Kan, organizmanın besin ve solunum alışverişini sağlar. Dolaşım sistemi kapalı bir sistemdir ve iki ana devreden oluşur: büyük dolaşım ve küçük dolaşım. Bu sistemin merkezinde kalp yer alır ve kanın sürekli ve düzenli şekilde hareketini sağlar. 🔄 BÜYÜK DOLAŞIM (GENEL DOLAŞIM) Büyük dolaşım, kalpten çıkan oksijen yüklü kanın vücuda dağılmasını ve organlardan toplanan karbon dioksit yüklü kanın kalbe geri dönmesini sağlar. Oksijenli kan, akciğer toplardamarıyla sol kulakçığa gelir, sol karıncığa geçer ve aort…

Organizmananın savunma silahları -2

🛡️ Tehlikeli Maddelere ve Yabancı Cisimlere Karşı Savunma İnsan vücudu, özellikle küçük çocuklarda sıkça görülen tehlikeli madde yutulmalarına ve yabancı cisimlerin solunum yollarına kaçmasına karşı çeşitli savunma mekanizmalarına sahiptir. 🗣️ Gırtlak ve Öksürük Refleksi Besin parçaları yanlışlıkla nefes borusuna kaçarsa, gırtlak tahriş olur ve otomatik olarak öksürük refleksi başlar. Bu refleks, yabancı maddenin dışarı atılmasını sağlar. Öksürük şiddetli olabilir, gözlerden yaş gelebilir ama bu savunma hayat kurtarıcıdır. 🌬️ Nefes Borusu ve Titrek Tüyler Soluk borusunun iç yüzeyi, sürekli yukarı doğru…