Evrensel çekim kanununu nasıl buldu?
1666 yılında Isaac Newton adlı 24 yaşlarında genç bir ingiliz bahçesinde dolaşırken elma ağacının dalından kopan bir elmanın yere düştüğünü gördü… Tabiatta milyonlarca defa tekrarlanan bu olayın hiçbir, olağanüstü tarafı yoktu.
Ama efsaneleşen bir hikâyeye göre bu basit olay matematikçi Newton için evrensel bir ilham kaynağı oldu. Newton’u, modern mekaniğin kurucusu mertebesine yükselten o dev kanunları bu elma olayından çıkarttığı söylenir.
Ne zaman doğdu?
Isaac Newton 1642 yılının Noel’inde Lincoln eyaletinin Woolsthorpe kasabası yakınındaki küçük bir köy evinde dünyaya geldi. Çocukluk yıllarını, babasının çiftliğinde geçirdi.
Newton’un okul hayatı nasıldı?
Küçük Newton, Grantham yakınındaki bir okula gidiyordu. Sınıfının birincisi olmamakla birlikte resim ve mekanikte üstün bir kabiliyeti olduğu görülüyordu. Gerçekten de bu yıllarda kendi başına bir su saati ve güneş saati meydana getirmişti.
Amcalarından biri onun bu kabiliyetini gözönüne alarak öğrenimine Cambridge Üniversitesi’nde devam etmesini istedi. 1661 yılında Cambridge’de, Trinity College’e giren Newton, İsaac Barrow adlı ünlü bir matematikçinin derslerini izliyordu. Barrow, öğrencisinin olağanüstü bir zekaya sahip olduğunu anladı.
Newton üniversitede ne zaman ders vermeye başladı?
Newton, hocasının ölümü üzerine ondan boşalan matematik kürsüsüne getirildi (1667). O yıllarda henüz 25 yaşındaydı ve bilim tarihinin en genç hocalarından biriydi.
1666 yılında Londra’da korkunç bir veba salgını başgöstermişti. Newton doğum yeri olan Woolsthorpe’a dönmekten başka çare bulamadı. Salgının devam ettiği süre içinde Newton, çiftliğinde kendini bilimsel araştırmalara verdi. Bu arada eskidenberi aklını kurcalayan ve bir sezgi halinde zihninde beliren bazı düşünceleri tam bir sessizlik içinde yeniden gözden geçirme imkânını buldu.
Evrensel çekim kanununu nasıl ortaya koydu?
Evet, başlangıçta hiçbir ilk hıza sahip olmayan cisimler acaba neden doğrudan doğruya yer’e düşüyorlardı?
Üzerinde bulunduğumuz gezegen bu cisimleri kendisine doğru gelmeye zorlayan bir çekim kuvvetine mi sahipti? Böyle bir kuvvet varsa Ay’ın, dünyanın etrafındaki yörüngesinden ayrılmamasını sağlıyan, hatta bütün öteki gezegenleri güneş etrafındaki yörüngeleri üzerinde döndürten kuvvet de bundan farklı olmamalıydı.
Newton istisnasız bütün cisimlerin birbirleri üzerinde karşılıklı olarak çekim kuvveti uyguladıkları, sonucuna vardı.
Koyduğu bu ilkeleri matematik yönden kesinleştirmeye çalıştı ve böylece fiziğin temel kanunlarından biri ortaya çıktı: Evrensel Çekim Kanunu.
Newton bu fizik kanununu şöyle tarif ediyordu: “İki maddesel noktanın biribirlerine uyguladıkları çekim kuvveti, kütleleriyle doğru orantılı, uzaklıklarının karesiyle ters orantılıdır“
Evrensel çekim kanununun ilkeleri nedir?
Newton 1670 yılında temel eseri olan “Pro-positiones de motu” (Hareket üzerine önermeler) adlı kitabını tamamladı. Ama bu eser 1687 yılında tümüyle yayımlanan ve baştanbaşa Lâtince kaleme alınmış olan “Philosophiae Naturalis Principia Mathematica” adlı dev eserinin ancak bir bölümüydü. Şurasını söylemek gerekir ki Newton’un yaptığı keşifler veya ortaya koyduğu icadlardan bir tanesi bile onu dünya çapında bir bilgin yapmaya yeter ve artardı. Isaac Newton bunlardan ayrı olarak denizlerdeki gel-git olaylarını, güneş ışığının tayfını inceledi. Birtakım yeni tip mercekler ve aynalar meydana getirdi. Kendi adıyla anılan teleskopu ortaya koydu.
Bu arada matematikte, en az mekanikteki çalışmaları kadar önemli olan bir yaratışta bulundu: Diferansiyel hesabın temellerini attı.
Newton ne zaman Sir ilan edildi?
Newton 1690 yılında Parlâmetıto’ya üye seçildi. Bununla birlikte parlak bir siyasî hayatı olmadı. 1697’de Londra’da Darphane müdürlüğüne getirildi. Böylece Londra’ya yerleşmiş oldu. Kendine hediye edilen lüks bir evde yaşıyordu. 1703 yılına doğru Kraliçe Anne tarafından kendisine «Sir» unvanı verildi. O çağa kadar Sir’lük payesi verilen ilk bilim adamı Newton oldu. Newton bütün şerefli ve unvanlara rağmen alçak gönüllü ve çekingen karakterli yaşayışını bıraktı. Bütün bu bilimsel keşif ve icatlarını nasıl yaptığı kendisine sorulduğu zaman şöyle karşılık verirdi: “Benim olağanüstü bir görüş kabiliyetim yok, ama bir konu üzerinde uzun süre düşünecek kadar sabırlıyım.“
Newton ne zaman ve nasıl öldü?
1725 yılında Newton bir ciğer hastalığına yakalanarak Londra’dan ayrıldı ve Kensington’a yerleşti. Burada araştırmalarına rahatça devam edebiliyordu. 2 Mart 1727 de başkanı olduğu “Royal Society“(Krallık Bilimler Akademisi )’nin toplantısına katılmak üzere son defa olarak Londra’ya geldi. Dönüşte hastalandı ve 20 Mart 1727’de 85 yaşında olduğu halde öldü.
Nevvton’un ölümü bütün dünyada geniş yankılar uyandırdı. Kendisine muhteşem bir cenaze töreni yapıldı. Bu törende çağın büyük Fransız filozofu Voltaire de bulundu. Newton’un mezarı ünlü İngiliz büyüklerinin gömülü olduğu Westminster Katedrali’ndedir. Nevvton’un öğrenim vo hocalık yaptığı Trinity College’in bahçesine dikilen heykelinin tabanında Lâtin şairi Lucretius’dan alınan şu satırları okuyoruz: “O, düşünme gücüyle insanlık gücünün sınırlarını aştı.”
Neptün gezegeninin keşfi
Newton’un ölümünden yüz yirmi yıl sonra 23 Eylül 1846’da Alman astronomu Johann Gaile yeni bir gezegen keşfediyordu. Fransız astronomu Le Verrîer’nin yaptığı hesaplarla yeri belirlenen bu yeni gezegen Newton’un Evrensel Çekim Kanunu’nu doğrulayan yeni bir gök cismiydi.
Çok teşekkür ederim ödevimde bana yardımcı oldu…