Ay, Dünya’mızdan iki adım uzaklıktadır. Yanlış anlamayın: Astranomik anlamda iki adım demek istiyoruz. Dünya’yı Güneş’ten ayıran 149 milyon kilometreye göre, Ay ile Dünya arasındaki 384.000 kilometrelik uzaklık elbette ki azdır.
Büyük gezegenlerin etrafında dönen küçük gezegenlere uydu denir. Ay da Dünya’nın tek uydusudur. Dünya’dan elli defa küçük bir gezegendr. Dağlık, havasız ve susuz, üstünde çok büyük yanardağ kraterleri bulunan bir küredir.
Ay’a ayak basan ilk insanlar, kendilerini yanardağ kraterleri, ince tozu andıran toprak zerrecikleri içinde, yani tam anlamıyla bir çöl içinde bulmuş; korkunç bir sessizlik içinde kalmışlardır. Eğer özel elbise ve aletlerle donatılmış olmasalardı sıcaktan kavrulacak, soğuktan donacaklardı ve birbirleriyle konuşamayacaklardı. Konuşamayacaklardı çünkü orada sesi iletecek hava yoktur. Ay’ın Güneş tarafından aydınlatılan yüzünde kavrulacaklardı çünkü oradaki sıcaklık 100 santigrat derecesini aşmaktadır. Ay’ın gölgeli kısımlarında yani Gümeş tarafından aydınlatılmayan yüzünde ise kaskatı kesilip donacaklardı çünkü buralarda da eksi 100 derecenin çok altındaki soğuktan kurtulmalarına imkan yoktu.
Ay’a geceleyin baktığınızda onu hep yerinde duruyormuş gibi görürsünüz. Aslında o, saatte 3600 km (saniyede 1 km) gibi korkunç bir hızla yol almaktadır. Nereye gider? Dünya, Güneş etrafında delice bir hızla dönerken, Ay’da onu takip eder ve bu arada Dünya’nın etrafında dönerken kendi çevresinde de 29 günde döner ve Dünya’ya hep aynı yüzünü gösterir. Tıpkı bir adanın çevresinde dönen geminin adaya hep aynı tarafını göstermesi gibi.
Dünya’mızın tek uydusu olan Ay’ı gayet kuvvetli teleskoplarla inceleyip fotoğraflarını çekmek mümkündür. Nitekim Ay’ın Dünya’mızdn görülen yüzünün haritası bu uyduya insan ayağı basmadan çizilmişti. Uzaya fırlatılan suni uydular sayesinde de ayın diğer yüzünün haritaları da yapılmıştı.
Dünya’mızın etrafındaki dönüşünü 29 günde tamamlayan Ay, aynı zamanda Dünya’mızla birlikte Güneşin etrafındali dönüşünü de bir yılda tamamlar. Saniyedeki hızı 20 kilometre kadardır.
Ayın Şekilleri
Niçin Ay’ı bazen hiç görmeyiz yahur sadece bir kısmını görürüz?
Ay’ın da Dünya gibi sadece yarısı Güneş tarafından aydınlatılır. Ay, Dünya etrafında dönerken, bize aydınlık tarafının tamamını veya bir kısmını gösterir. Bazen de bize karanlık tarafını döner. Bu değişiklikler Ay’ın Dünya’dan görünüş şekilleridir.
Bu şekiller; Yeniay, Birinci dördün, Dolunay ve İkinci dördün’dür.
Yer çekimi azlığı yüzünden, Ay’da cisimlerin ağırlığı yokmuş gibi olur.
Ay Dünya’dan çok küçük olduğu için cisimleri kendisine daha az bir kuvvetle çeker. Dünya’da 60 kilo gelen bir insan Ay’da 10 kilo gelir (yani Ay’da cisimlerin ağırlığı 6 defa azalır). Yerçekimi kuvveti daha az olduğu için, çok şişman olan bir insan Ay’da bir ceylan gibi hoplayıp zıplayabilecektir. En çelimsiz bir insan dünyada kaldıramadığı, hatta yerinden kımıldatamadığı yükleri kolayca kaldırabilir.
İlginiz çekebilecek diğer yazılar için buraya tıklayabilirsiniz..